اگر کسی به صورت تصادفی اشیاء با ارزشی پیدا کند در صورت مراجعه به میراث فرهنگی جهت تحویل اشیاء این که می گویند برای خودش هم دردسر ساز است درست است یا خیر؟

پاسخ: به هیچ وجه برای هدیه دهنده اشیاء مشکل قانونی ایجاد نخواهد شد. همچنان که اکنون نیز بسیاری از اشیاء و اموالی که در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار دارد هدیه فرهنگ دوستان و دوستاران میراث فرهنگی بوده است و حتی در بسیاری از موارد از فرد هدیه دهنده تقدیر نیز به عمل می آید و یا در صورت تمایل به اسم فرد هدیه دهنده در موزه به نمایش در خواهد آمد.

در صورت معرفی حفاران غیر مجاز یا قاچاقچیان اموال تاریخی به یگان حفاظت آیا هویت معرفی کننده مشخص خواهد شد؟

پاسخ: خیر. هویت فرد اطلاع دهنده در هیچ کدام از مراحل پرونده آشکار نمیگردد.

در صورت مواجهه با مواردی مانند حفاری غیر مجاز یا خرید و فروش اشیاء تاریخی چه کار می توانیم بکنیم؟

پاسخ: در صورت مواجه با این شرایط به هیچ وجه وارد عمل نشده و موضوع را سریعا به یگان حفاظت میراث فرهنگی اطلاع دهید. یگان حفاظت میراث فرهنگی استان زنجان به صورت شبانه روزی آماده ارایه خدمات به همشهریان محترم میباشد. شماره های تماس یگان حفاظت در بخش معرفی این یگان وجود دارد.

تکلیف تپه ها و محوطه های تاریخی در بین زمین های زراعی خصوصی قرار گرفته چیست و مالک آن محوطه ها متعلق به کیست؟

پاسخ: مالکیت محوطه ها و تپه های تاریخی که به ثبت ملی رسیده و مالک خصوصی نداشته باشد متعلق به دولت و سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری میباشد. ولی چناچه محوطه ثبتی دارای مالک خصوصی باشد نیز صاحب زمین نمیتواند محوطه را تخریب نمایید.

در میان زمین کشاورزی بنده محوطه تاریخی قرار گرفته است. آیا میتوانم در این زمین کشاورزی کنم یا از خاک این محل برای خانه سازی و کار های دیگر استفاده کنم؟

پاسخ: کشاورزی در زمینهایی که از گذشته در آنها کشاورزی صورت می گرفته در صورتی که عمق شخم زنی در آن از 30 سانتی متر بیشتر نباشد ایراد ندارد. اما تصرف زمین هایی که بایر می باشد و تاکنون در آن کشاورزی نشده است مجاز نمی باشد و پیگرد قانونی دارد. اما طبق ماده 563قانون مجازات اسلامی هر کس به اراضی و تپه ها و اماکن تاریخی مذهبی که به ثبت ملی رسیده و مالک خصوصی نداشته باشد تجاوز کند به حبس محکوم میشود. بنابراین هر گونه جابجایی خاک، سنگ و هرگونه تجاوز دیگر به محوطه های تاریخی ممنوع میباشد.

چرا میراث فرهنگی در تپه ها و زمین هایی که تحت حفاظتش قرار دارد اقدام به حفاری و در آوردن اشیاء تاریخی نمی کند تا مشکل حفاری غیر مجاز حل شود؟

پاسخ: اولا حفاری علمی بر اساس اصول باستان شناسی بسیار هزینه بر و زمان بر میباشد.

دوما دلیل حفظ محوطه ها و تپه های تاریخی امکان استخراج اطلاعات تاریخی است که در لایه های محوطه های تاریخی قرار دارد نه حفاظت از گنجهای محفوظ در آن. همچنان که بسیاری از اطلاعات تاریخی و حلقه های گمشده در تاریخ بوسیله حفاری های باستان شناسی مشخص شده و بر اساس همین کاوش ها قسمت های تاریک زیادی از تاریخ کشور روشن شده است.

و سوما بسیاری از شایعاتی که در زمینه محوطه ها و تپه های تاریخی که در بین مردم مبنی بر وجود گنج های عظیم و کامیونی آنها رایج میباشد دروغ و ساخته سودجویانی میباشد که با ایجاد اینگونه شایعات قصد رسیدن به اهداف خود و فریب مردم را دارند. این افراد با ساخت چنین شایعاتی و فریب مردم اقدام به فروش نقشه های  به اصطلاح گنج و فلز یاب به قیمت گزافی میکنند که به دست خودشان ساخته شده است و هیچ سودی برای خریدار ندارد.  

اگر کسی اشیائی داشته باشد یا پیدا کرده باشد آیا میراث فرهنگی آن اشیاء را از او می خرد؟

پاسخ: ميراث فرهنگي در صورتي اقدام به خريد اشياء عتيقه و تاريخي از افراد مي كند كه فرد آن اشياء را از ملك يا زمين خود و به صورت تصادفي به دست آورده باشد و همچنين اشياء نفيس بوده و ارزش خريد داشته باشد. ميراث فرهنگي پس از اعلام موضوع كارشناسي را جهت بررسي موضوع به محل اعزام كرده و صحت ادعاي فرد مورد بررسي قرار مي گيرد.  

اگر کسی در هنگام کار در زمین زارعی یا ملک شخصی خود به اشیا، تاریخی دست پیدا کرد تکلیف آن اشیاء چیست و مالکیت آنها متعلق به کیست؟

پاسخ: پيدا كردن اشياء عتيقه موجب نمي شود كه يابنده مالك آن بشود. به بيان ديگر آثار تاريخي مكشوفه تحت مالكيت خصوصي قرار نمي گيرد. بنابراين اگر كسي به صورت تصادفي اموال تاريخي به دست آورد بايد آن را به سازمان ميراث فرهنگي تحويل دهد. مگر اينكه آن اشياء را از ملك شخصي خود به دست آورده باشد كه در آن صورت نيز فرد بايستي موضوع را به ميراث فرهنگي اطلاع دهد. ميراث فرهنگي نيز در صورت تحقق شرايط اقدام به خريد اشياء از فرد مي نمايد.  همچنين طبق تبصره 1 ماده 562 قانون مجازات اسلامي هر كس اموال تاريخي- فرهنگي موضوع اين ماده را (ماده562) حسب تصادف به دست آورد و طبق مقررات سازمان ميراث فرهنگي كشور نسبت به تحويل آن اقدام ننمايد به ضبط اموال مكشوفه محكوم مي گردد. در تبصره 2 همين ماده نيز آمده است، خريد و فروش اموال تاريخي-فرهنگي حاصله از حفاري غير مجاز ممنوع است و خريدار و فروشنده علاوه بر ضبط اموال فرهنگي مذكور به حبس نيز محكوم مي شود.

چرا میراث فرهنگی اقدام به خرید اشیائی که مردم پیدا میکنند نمی کند تا جلوی خروج اشیاء از مملکت را بگیرند؟

پاسخ: بر اساس ماده 562 قانون مجازات اسلامي ذيل تخريب اموال تاريخي، فرهنگي آمده است كه هرگونه حفاري و كاوش به قصد به دست آوردن اموال تاريخي، فرهنگي ممنوع است و مرتكب به حبس محكوم ميگردد. همچنين هرگونه خريد و فروش اموال تاريخي، فرهنگي حاصله از حفاري غير مجاز ممنوع است. بر همين اساس وقتي شئي تاريخي در مكاني مورد معامله قرار مي گيرد بعلت اينكه اين شئ بر اثر عمل غير قانوني به دست آمده است معامله آن نيز غير قانوني خواهد بود. علاوه بر اين خريد و فروش اشياء توسط ميراث فرهنگي فرصت به دست سودجويان خواهد داد تا به اقدامات غير قانوني خود وجهه قانوني داده و به تخريب بيشتر محوطه هاي تاريخي دست بزند.

شرکت یا فردی که مجوز اکتشاف معدن دارد اگر در محدوده معدن، محوطه و تپه باشد آیا میتواند جهت استخراج ماده معدنی آن تپه تاریخی را بردارد؟

پاسخ: خیر. هرگونه تجاوز به محدوده و حریم اثر تاریخی توسط فرد، شرکت، ارگان و سازمانی به هر دلیل ممنوع است و با متخلفین طبق مقررات برخورد میشود.

شرایط استفاده از فلزیاب طبق قانون چگونه است؟

پاسخ: مطابق ماده واحده قانون فلزیاب ها تصویب 15 اسفند1379  « ساخت، خرید و فروش، نگهداری، تبلیغ و استفاده از هرگونه دستگاه فلزیاب و همچنین ورود آن به کشور منوط به اخذ مجوز از سازمان میراث فرهنگی کشور است». همچنین طبق تبصره 12 این ماده آمده است متخلفان از مفاد این قانون به ضبط و مصادره دستگاه مذکورمحکوم میشود. چنانچه دستگاه فوق در حفاری غیر مجاز به قصد کشف اموال تاریخی-فرهنگی استفاده شود علاوه بر مجازات فوق مرتکب به حبس نیز محکوم می شود.

خرید و فروش اشیاء عتیقه با چه قدمتی مجاز و قانونی است؟

پاسخ: خرید و فروش اشیاء مطلق به قبل از پایان دوره صفویه در ایران غیرمجاز میباشد. اشیاء مطلق به دوره صفویه نیز منوط به اینکه از حفاری غیرمجاز به دست نیامده باشد آزاد است. تعین اینکه اشیاء مورد نظر از حفاری غیر مجاز به دست آمده است یا خیر نیز به عهده کارشناسان سازمان میراث فرهنگی میباشد.

وجود نسخه ها و نقشه های که به محل گنج های بزرگ اشاره دارند حقیقت دارد؟

پاسخ: در بسیاری از موارد شنیده شده است که افرادی اقدام به فروش نقشه های گنج به قیمت های گزاف به خریدارن و گنج یابان میکنند، و عده ای نیز با سودای به دست آوردن گنج های پنهان مبالغ هنگفتی را برای این نقشه ها پرداخت میکنند. اصلی ترین دلیل برای اثبات ادعای دروغین فروشندگان اینگونه نقشه ها این است، که در صورت صحت آنها چرا خود اقدام به کشف و به دست آوردن گنج آن نمیکند. نقشه و نسخه های گنج های تاریخی چیزی به جزء کلاهبرداری و فریب افراد ساده لوح و طمع کار برای سودجویان و کلاهبرداران نیست. آنها با فروش نقشه های به اصطلاح گنج و فلز یاب سود کلانی به دست می آورند و برای خریداران و استفاده کنندگان از آنها چیزی جز زیان مالی، جانی و دردسرهای قانون شکنی و برخورد با یگان حفاظت میراث فرهنگی باقی نمی گذارند.