موقعیت جغرافیایی شهرستان ماهنشان:

شهرستان ماهنشان از شمال به شهرستان زنجان،از شمال غربی به شهرستان چاراویماق(استان آذربایجان شرقی)،از غرب به شهرستان تکاب (استان آذربایجان غربی)، از شرق به شهرستان زنجان، از جنوب شرقی به شهرستان ایجرود و از جنوب به شهرستان بیجار (استان کردستان) محدود می شود. این شهرستان در 47 درجه و 10 دقیقه تا 47 درجه و 56 دقیقه درازای شرقی و 36 درجه و 21 دقیقه تا 36 درجه و 59 دقیقه پهنای شمالی واقع شده است. مرکز این شهرستان نیز در 47 درجه و 40 دقیقه درازای شرقی و 36 درجه و 45 دقیقه و ارتفاع 1300 متری از سطح دریا واقع شده است. شهرستان ماهنشان در تاریخ 1375/08/16 براساس مصوبه شماره 100350/2 هیأت وزیران از شهرستان زنجان منتزع و با تأسیس فرمانداری به شهرستان تبدیل گردید که هم اکنون شامل دو بخش (مرکزی و انگوران) دو شهر (ماهنشان و دندی) پنج دهستان (بهستان، اوریاد، قزل گچیلو واقع در بخش مرکزی، قلعه جوق سیاه منصور و انگوران واقع در بخش انگوران) با 133 روستا، ۶2 روستا در بخش مرکزی و 71 روستا در بخش انگوران می باشد. جمعیت شهرستان براساس سرشماری عمومی سال 90 بالغ بر 40312 نفر می باشد.

پیشینه تاریخی شهرستان ماهنشان:

شهرستـان ماهنشان در 113 کیلومتری شمال غرب شهر زنـجان قرار دارد و شاید نامش کمتر به گوش مسافران این استـان خورده باشد. می‌گویند ماهنشان قدمتی چهار هزار ساله دارد. مادها از طریق مصـب و کناره های رودخـانه قـزل اوزن وارد فــلات ایران شدنـد و در روستـاهایـی همچــون مـادآبـاد در 15 کیلومتــری شهـر ماهنشان مستقر شدند و وجـود قلعه های دفاعـی همچون قلعه بهستان در 12 کیلومتری ماهنشان معماری زیبا و هنرمندانه ای را به نمایش گذاشته است در دوره افشاریه این شهرستان محل استقرار ایل افشار بوده که بیشترین موقعیت جغرافیائی این ایل در حاشیه رودخانه قزل اوزن بوده است ایل افشار یکی از مهمترین تیره های غنی بگلو بوده که در کتاب مراه البلدان از این منطقه به عنوان منطقه افشاریه یاد شده است همچنین دهستان قزل گچیلو نیز به عنوان منطقه افشاریه عنوان شده که از فرهنگ دولت نادرشاه افشاری خبر می دهد. در دوره صفویه این منطقه از موقعیت استراتژیکی خاصی برخوردار بوده و محور تدافعی در مقابل تهاجمات عباسیان بوده که مبارزاتی بین شیعیان صورت گرفته که مقبره هایی بازبان عربی از جمله قبرستان شهیدلر وجود دارند. غالب مردم شهرستان شیعه اثنی عشر و درصد کمی از پیروان اهل تسنن و فرقی نظیر اهل حق نیز در این شهرستان زندگی می کنند.

از مشاهیر و شخصیتهای تاریخی  این شهرستان می توان حاج سیداسماعیل موسوی زنجانی نماینده ولی فقیه امام جمعه فقید زنجان، مولانا همتی انگورانی، سیدابوالقاسم قشلاجوقی یکی از فلاسفه قرن 11، مرحوم آیت ا... خسروی امام جمعه اسبق تکاب را نام برد.

آثار شاخص شهرستان ماهنشان