چهارشنبه 14 آذر 1403

قلعه بهستان ماهنشان

قلعه بهستان یا کهن دژ در شهرستان ماهنشان در استان زنجان و درکنار رود خانه قزل اوزن واقـع می‌باشد.

قدمت این دژ به دوره مـــادها بر می‌گردد.این دژ به شماره ۱۴۵۸ به نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.توجه به ساخت دیوارهای حائل در کنار رود خانه قزل اوزن برای حفاظت از قلعه بسیار ضروری است.

مشخصات قلعه:

 فضای کلی قلعه به سه دسته شامل اتاق‌ها، دالان‌هــا و راه‌پلــه‌ها تقسیم گردیده است کــه گـاه دارای سقفـی تیـزه‌دار و دارای محـل‌هایی به شکل مثلث یا مــدور روی دیوارها برای قرار گرفتن پیه‌سوز بوده‌است. این دژ دارای راه‌پله‌ه ای زیگزاگی در ضلع‌های غربی و شرقی است که روزگاری از پایینی‌ترین قسمت ضلع شمالی آن شروع می‌شده و حالا جز ویرانه‌ای تحمیل شده بر هسته اصلی قلعه به چیزدیگری شبیه نیست و به دلیل فرسایش طبقات زیرین آن، تردد در این مسیر خطرناک و تقریباً ناممکن است. راه‌پله‌های ضلع شمال غربی قلعه به عنوان یکی از مناطق دست نخورده و سالم دژ بهستان است که بالای این پله‌ها، اتاقی به شکل طاق محراب‌های مسجد دوران اسلامی تزئین شده متعلق به دوره اسلامی وجود دارد و راه‌پله‌های زیاد با عرض یک متر نیز اقتباس از این سبک معماری هم اکنون به دلیل تخریب زیاد تنها با عملیات کوهنوردی می‌توان بر بالای قلعه با تخته سنگهای عظیم مسطح آن رسید. قسمت بالای قلعه با گچ اندوده شده و داخل آن حوضی با ابعاد ۷ در ۳ متر و ا ز جنس سنگ و ساروج قرار دارد که با استفاده از لوله‌های آب گلی نیم‌متری به اسم گنگ آب آن تأمین می‌شده‌ است. 

 تاریخچه قلعه: برخی پیشینه این دژ را به زمان مادها نسبت می دهند مادها از طریق مصب و کناره های رودخانه قزل اوزن وارد فلات ایران شدند و در روستاهایی همچون مادآباد در 15 کیلومتری شهر ماهنشان مستقر شدند و وجود قلعه‌های دفاعی همچون قلعه بهستان در ۱۲ کیلومتری ماه‌نشان معماری زیبا و هنرمندانه‌ای را به نمایش گذاشته‌است. اما بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی تاکنون، پیشینه این دژ به دوره هخامنشیان به اثبات رسیده. این دژ در دوره پس از اسلام و تا قرن پنجم نیز این دژ پا برجا بوده و کاربرد داشته‌ است.

 

تصاویر مرتبط