منطقه حفاظت شده انگوران ماهنشان
منطقه حفاظتشده و پناهگاه حیاتوحش انگوران در شمال غرب کشور در ناحیهای کوهستانی در رشته جبال زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز 3 استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع گردیده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان (شهرستان ماهنشان) و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.
پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران
مشخصات و شرایط جغرافیایی
وسعت منطقه حفاظت شده انگوران ۹۲,۱۸۰ هکتار و پناهگاه حیات وحش انگوران ۲۹,۸۱۲ هکتار میباشد و در شهرستان ماهنشان استان زنجان واقع گردیدهاند.
دامنه ارتفاعی ۱۲۸۰ تا ۲۲۰۰ متر، بارندگی و دمای متوسط سالیانه ۴۰۰ میلیمتر، منطقه را دارای اقلیم نیمه خشک معتدل کرده است.
انگوران شامل دو منطقه امن با نامهای بلقیس و گرده تاج میباشد.
در این منطقه به دلیل وجود برکه و آب بندان، در گدار زمستانی و بهاری پذیرای گونههای زیادی از پرندگان آبزی مهاجر است که از مهمترین آنها میتوان به آنقوت، تنجه، چنگر، برخی از مرغابیها، لک لک سیاه و فلامینگو اشاره نمود.
یک کریدور مهاجرتی از منطقه امن بلقیس در داخل منطقه حفاظت شده انگوران به سمت منطقه امن قره بوق در داخل پناهگاه حیات وحش انگوران برای گدار زمستانی و بهاری قوچ و میش این منطقه وجود دارد.
ارتفاعات
ارتفاعات مهم در منطقه انگوران کوه بلقیس، قاریاقدی، جانقرتاران، صندوق سندران، قوشکار، ساری گونی، توزلو، دیم کان، چالداغ، قوشاسوری و بلبک میباشد.
درهها
از درههای معروف منطقه میتوان به بال قیز، دونقوزدره سی، سونااولن، درویشلردامی، ساری چمن، اوجاقلو، سولی کان، آقبلاغ، ایستی بلاغ گلابلو، اپراق، کشخان، شور دره گرده تاج، استقیل درماسی، شهید لره قره ناز، آق کند درماسی، پشتوک، دربند ماهنشان، امیر آباد، کاکا، قلعه جوق، سیاه خانه، قوزلو، قزلجه، قاطرچی و دلیک داش اشاره نمود و دشتهای منطقه شامل ساری یاز و دندی یاز میباشند.
جاذبههای گردشگری
ارتفاعات، کوهپایهها، دشتها، مناظر آبی و در برخی مناطق بکر، پهنههای محدود جنگلی و مرتع زار، مهم ترین جاذبههای دیداری پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران با هدف طبیعت گردی است. در کنار چشم اندازهای طبیعی، برخی جنبه های زندگی انسانی موجود در انگوران از جمله سکونتگاههای روستایی با بافت و زندگی خاص حاکم بر آن در کنار مزارع، باغها و کشت زارها و دیگر جلوههای فعالیتهای روستایی شامل رمه گردانی یکی از زیباترین جاذبههای گردشگری را در این منطقه پدید آورده است.
از مهم ترین جاذبههای گردشگری انگوران میتوان به روستای یاستی قلعه، روستای قوزلو، دربند قاطرچی، قلعه قوشاسوری، تخت سلیمان، آتشکده آذرگشسب، کوه بلقیس، رودخانه قزل اوزن، لاله واژگون، ییلاقات منطقه، چشمه های آبگرم، قلعه بهستان، دودکش جن، کلیسایی و اطراف روستای بیانلو اشاره نمود.
پوشش گیاهی
گونههای شاخص گیاهی پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران عبارتند از: لاله واژگون، بنه، بادام، خینجوک و گونههای دیگر آن شامل: درمنه، چوبک، گون، کلاه میر حسن، لاله، شقایق، کما، مرزه، شکر تیغال، گل حسرت به همراه درختان و درختچههایی نظیر شیرخشت، زرشک، گردو و سنجد میباشد.
گونههای شاخص جانوری
وجود رودخانههای قزل اوزن، انگوران چای به همراه شرایط توپوگرافی خاص منجر به تشکیل زیستگاههای متنوع جانوری شده است.
گونههای شاخص جانوری پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده انگوران عبارتند از: قوچ و میش ارمنی، سیاه گوش و سایر گونههای جانوری منطقه عبارتند از:
پستانداران: کل و بز، خرس قهوه ای، گرگ، شنگ، کفتار، روباه معمولی و سمورسنگی
پرندگان: کبک دری، کبک چیل، باقرقره، سار، دال، شاه بوف، غاز خاکستری، تنجه، آنقوت، حواصیل، دلیجه، عقاب، شاهین، اگرت بزرگ، انواع کوکرها، خوتکا، اردک سرسبز، درنا، باکلان و حواصیل
خزندگان و دوزیستان: افعی زنجانی، افعی دماوندی، کورمار و لاک پشت برکهای
ماهیان: زرده پر، سس ماهی، سفید رودخانهای و اسبله