چهارشنبه 14 آذر 1403

امامزاده شاهزاده زید الکبیر (ابهر)

این بنای آرامگاهی در منتهی الیه شرق شهرستان ابهر قرار دارد ، که بر اساس کتاب منتقله الطالبین نسبت شاهزاده زید الکبیر به نخستین پیشوای شیعیان جهان باز می گردد .


گنبد این بنا دو پوش و از نوع رک می باشد که با گلویی مخروطی و بلند خود تداعی برجهای آرامگاهی است ، سبک خاصی که در سده های سوم و چهارم هجری قمری وارد عرصه معماری ایران گردید ، از جمله ویژگیهای این گنبد سطوح خارجی آن است که دارای پوشش کاشی فیروزه ای مزین به طرحهای هندسی و کاربندی رنگی زیبا آن بر سطح گچی در نمای داخلی می باشد .
اما طبق نظر کارشناسان ؛ بنای چهار ضلعی به شیوه ی بناهای دوران ایلخانی است که ایوان های شمالی و شرقی آن ، در دوران صفویه ، و ایوان های جنوبی و غربی در دوره ی اخیر به بنا افزوده شده است . بدنه ی گریو گنبد ، از آجر کاری زیبایی برخوردار است و در بالای آن ، قطار متناسبی ایجاد شده که یک لبه ی پیش آمده را بر روی خود حمل می کند و از روی آن ، بدنه ی مخروطی شکل گنبد بر پا شده است . بلندی دکل بنا ، 13 متر ، ارتفاع گنبد ، و قطر ساقه ی آن 5 متری است . گنبد بنا از نوع دو پوسته بوده که پوسته ی داخلی آن در ارتفاع 5 متری از سطح بقعه قرار دارد . داخل بنا بدون تزیین است . به جز مقرنسی که زیر گنبد به جای مانده است . بقعه دارای دو درگاه شرقی و شمالی است که در چوبی درگاه شمالی ، مشابه درهای کنده کاری و فلزکاری شده ی زیبای دوران سلجوقی است د اثری نفیس به شمار می رود .
 
به دلیل دخل و تصرف فراوان در طی قرون شکل و پلان اصلی این بنای قدیمی نامعلوم است و تنها سند مکتوبی که میتوان بر اساس آن زمان تقریبی ساخت یا تعمیرات سازه ها را مشخص کرد قطعه شعری است که بر روی بدنه در چوبی آن مزین به نگاره های گیاهی حکاکی شده که بر اساس حروف ابجد تاریخ 850 هجری قمری بدست می آید و به این ترتیب این بنا را در ردیف مقابر نیمه اول قرن نهم هجری قمری قرار می دهد.

 

تصاویر مرتبط

نقشه

36.143452
49.228297