این مسجد دو مرحله ابهر را از هم جدا می کند و خود آن در محله قدیم و مشرق قصبه واقع شده است.در سال 90 هجری ، وجهی به حاکم ابهر می فرستند و تاکید می نماید که مسجدی در ابهر بنا گردد و با وجه کافی این مسجد به اتمام میرسد. که مسلمانان پس از فتح ابهر در سال 90 هجری برای ترویج اسلام و خاتمه دادن به آتش پرستی این مسجد را ساختند و برابر سنگی که فعلا به دیوار نصب شده در سنه 888 هجری به امر جهانگیر ابن علی عثمان، این مسجد تجدید بنا گردید که دارای حجرات، گنبد و معابر بوده در اثر مرور زمان و عدم توجه کافی فرو ریخته است این مجسد تا دوره ناصر الدین شاه قاجار پا بر جا بود و امام جمعه شهر در آن نماز می خواند. این مسجد دو درب در دو قسمت غربی و شرقی دارد. آب این مسجد را از 3 فرسخی بهوسیله کانال زیر زمینی می آورند و از حوض وسط مسجد که دو سه متر پائینتر بود به صورت چشمه خارج می شد ولی در سالهای اخیر به علت توسعه و گسترش کمی شهر و تخریب آبراه آب آن قطع شده است و از آب لوله کشی استفاده می شود.در حدود سال 1340 هـ. . ش . وضعیت مسجد این چنین بود که در صورت ورود از درب شرقی به دالانی از آجر که به صورت طاق نما ساخته شده بود وارد می شد. سپس از عبور از دالان ورودی، محوطه مسجد نمایان می شد و در قسمت شمالی محوطه شبستانی بود که از آجر ساخته شده بود ودرهای مشبک چوبی جلوی آن وجود داشت که با کشیدن به طرف بالا باز می شد این شبستان به علت پوسیده شدن تیرهای چوبی و وجود رطوبت در دیوارها به صورت فرسوده در آمده بود که بعدها (حدود سال 1340) تخریب و سالن مسجد فعلی در محل آن ساخته شد ضمنا در قسمت شرقی مسجد نیز شبستانی بود که به مسجد حاج نوروز علی معروف بود و بنای آن نیز به علت پوسیده شدن و از بین رفتن در سالهای اخیر تخریب و به محوطه مسجد افزوده شد. به احتمال زیاد بنای اولیه و اصلی این مسجد در قسمت جنوبی محوطه واقع بوده که به مرور زمان تخریب شده و قسمتی از دیوارهای داخلی و محراب آن هنوز مشخص بود که در احداث مجسد جدید در سال 1366 از بین رفت.ضمنا در قسمت شمال شرقی و طبقه فوقانی دالان ورودی به مسجد ساختمانی بوده که در حدود سالهای 1340 و قبل از آن به صورت مدرسه اسلامی اداره می شده است در قسمت غربی محوطه نیز سالنی توسط اهالی ساخته شده بود که در سال 1354 در آتش سوزی از بین رفت و دیگر بازسازی نشد و در حال حاضر به همان شکل باقی است امید است این مسجد را با توجع به قدمت تاریخی که دارد اهالی همت به خرج داده و به شکل سابق و منطبق با معیارهای اسلامی و گنبد و گلداسته بنا نمایند تا ارزش واقعی آن که از اولین بناهای اسلامی است بیشتر مشخص گردد.