عمارت دارایی (دیوان استیفاء) در بافت تاریخی شهر زنجان (سبزه میدان) قرار گرفته، ظاهراً این بخش از شهر در اواخر دوره قاجار و اوائل حکومت رضاخانی تقریباً مقارن با اواخر جنگ جهانی دوم از سوی دولت وقت بصورت مجموعه ­ای به اماکن و ساختمان­های دولتی اختصاص می­ یابد که عبارت بودند از عمارت دارایی در باغی معروف به همین نام­، بنای دخانیات­، اداره غله­، انبار قند و شکر
به هر حال بنای دارایی طبق کتیبه ­ای که بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده تاریخ ساخت آن به سال 1316 هجری شمسی اوائل حکومت رضا خانی باز میگردد که از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص می­یابد .
عمارت دارایی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوان سیان، پل آبکار و گابریل گورکیان است که در دهه­ های نخست سده قرن بیستم تأثیر بسیار مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند­، دوران فعالیت آنها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران بزرگ اروپایی که همگی از پیشگامان مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن بوده اند­.
بدین ترتیب این معماران که از ارامنه کشور بودند متأثر از این جریان و روند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران بوجود آوردند و آثار زیبایی را خلق نمودند­.
بر اساس اسناد و مدارک موجود عمارت زیبای دارایی یکی ار آثار ارزنده­ ای است که در این رهگذر توسط پل آبکار بوجود آمده و میرزا محمدعلی مستوفی پیشکار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود.
این اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
* موقعیت طبیعی:
بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات می­شود قرار گرفته است.
* موقعیت فعلی:
بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی می­شود. این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد 15 × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت 18 هزار متر مربع واقع گردیده بود.
* مشخصات بنا:
این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره ­های متعدد، تراس، قرینه­ سازی در طبقات، ساخته شده. با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی می­توان نفوذ شیوه­ های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد. از جمله مصالح بکار رفته در بنا می­توان سنگ، آجر، آهک، سیمان، آهن را نام برد.
* عوامل تزئین شده و انواع آنها :
از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره ­های سنگی به ارتفاع 25/1 سانتی متر که دور تا دور بنا را در برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره­ ها از بیرون با اجرای قوس هلالی، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر 12 متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمی­باشد این دو حوض بصورت قرینه و از طریق آبراهی که از زیر بنا می­ گذشته به هم ارتباط داشته­ اند و آبیاری باغ مربوطه نیز از طریق قناتی که از محل می­ گذشته انجام می­شده است .
 

تلفن : 02433033412
روز تعطیلی : جمعه
آدرس : زنجان - خیابان زینبیه غربی - روبروی پایانه مسافربری شهری 
ساعت بازدید: 8 الی 14
بهاء بلیط: بازدیدکنندگان داخلی 40000ریال وخارجی 500000ریال