استان زنجان دارای تفرجگاه های مختلفی است که همواره میزبان مسافران و گردشگرانی بسیاری از نقاط مختلف کشور است.
بی شک وجود فرصت های مناسب گردشگری طبیعی نقش مهمی در زمینه توسعه یک منطقه در حوزه گردشگری می تواند ایفا کند به گونه ای که در کنار آثار تاریخی سهم مهمی در توسعه سرانه گردشگری می تواند داشته باشد.
دشت آهو خیز سهرین قسمتی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد است که یکی از مناطق با ارزش و به عنوان آخرین زیستگاه آهوان شمالغرب و غرب ایران محسوب می شود.
«دشت سهرین» تنها مأمن آهوان شمال غرب کشور است
«دشت سهرین» در فاصله ۱۵ کیلومتری شمال غرب زنجان قرار دارد این دشت زیبا با وسعتی بیش از سی هزار هکتار در قسمت شمال شهر زنجان و تنها مأمن آهوان شمال غرب کشور است. در این دشت با چشمان غیر مسلح نیز می توان اعمال و نحوه زندگی آهوان را مشاهده کرد.
دشت سهرین زنجان تنها مأمن و زیستگاه آخرین بازمانده آهوی ایرانی در شمال غرب کشور محسوب می شود و طبق آخرین سرشماری‌ها ۱۱۰۵ راس آهو در این دشت زندگی می کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان گفت: دشت سهرین با دارا بودن بیش از ۱۱۰۵ راس آهو به‌عنوان آخرین و تنها زیستگاه آهوی ایرانی در شمالغرب ایران شناخته شده و این امر لزوم تلاش بیشتر برای حفاظت از این گونه جانوری را دوچندان می‌کند.
سید رضا موسوی افزود: دشت سهرین در قسمت شمال شهر زنجان قرارگرفته است و با ۳۰ هزارهکتار وسعت تنها پناهگاه آهوان شمال غرب کشور محسوب می شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان گفت: گرگ، شغال، روباه ، رودک، تشی، گراز، خرگوش و پرندگانی چون باقرقره شکم سیاه، کبوتر چاهی، کبک معمولی، سارگپه پابلند، عقاب طلایی، بحری، دلیجه، انواع چکاوک، زنبورخوار، جغدکوچک و سارصورتی از وحوش و پرندگانی است که درمنطقه سهرین زیست می کنند.
موسوی افزود: منطقه حفاظت شده دشت سهرین، خرمنه‌سر و انگوران، مناطق حفاظت شده استان زنجان هستند که گونه‌های مختلف جانوری در این زیستگاه‌ها شناسایی شده‌اند.
علاوه بر این محوطه طبیعی و منطقه آبگرم سهرین، دارای آثار تاریخی متعددی نیز هست که از آن جمله می توان به ارگ تاریخی سهرین، حمام قدیم دشت سهرین اشاره کردعلاوه بر این محوطه طبیعی و منطقه آبگرم سهرین، دارای آثار تاریخی متعددی نیز هست که از آن جمله می توان به ارگ تاریخی سهرین، حمام قدیم دشت سهرین اشاره کرد.
دشت آهو خیز سهرین قسمتی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد است که یکی از مناطق با ارزش ایران محسوب می شود، عرض متوسط این دشت ده تا دوازده کیلومتر و متوسط ارتفاع آن ۱۶۵۰ متر و شیب متوسط دشت سهرین دو تا سه درصد به سمت جنوب غربی است، این دشت جزو یکی از دشتهای مهم استان زنجان است که در جذب و جلب گردشگران داخلی و خارجی تاثیر گذار است.
این اکو سیستم دشتی در گذشته از نظر اکولوژیکی به عنوان یک زیستگاه تابستانی و مهاجرتی برای آهوان محسوب می شد و این حیوانات به طور پراکنده از خردادماه تا آذرماه هر سال در این منطقه دیده می شوند اما به علت توسعه راهها، خطوط انتقال برق و گاز و توسعه شهرها و مراکز مسکونی، روند گذر آهوان را مختل و اثرات سوء خود را نمایان ساخت و لزوم حفاظت این منطقه اجتناب ناپذیر شد و در نهایت در بهمن ۵۷ با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در قالب بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.
مهمترین گونه‌های گیاهی منطقه را پیچک، تاتوره، گون، خارشتر، ریش‌بز، گز، درمنه‌دشتی، بومادران، بابونه، کاکوتی، کاروانکش، درمنه ، کلاه میرحسن، یولاف، ختمی، زرشک، ارغوان، داغداغان، شیرین‌بیان، گلپر و بید تشکیل می‌دهند.
در ارتفاعات این دشت نیز قارجهای خوراکی (دنبلان )، ریواس، کنگر، کاکوتی ، آویشن و برخی دیگر از گیاهان که مصارف خوراکی و دارویی دارند می روید که همه ساله تعدادی از ساکنان اطراف را برای جمع آوری این گیاهان به خود جذب می‌کند.
وحوش و پستانداران دیگری نظیر گرگ، شغال، روباه معمولی، رودک، تشی، گراز، خرگوش و پرندگانی چون باقرقره شکم سیاه، کبوتر چاهی، کبک معمولی، سارگپه پابلند، عقاب طلایی، بحری، دلیجه، انواع چکاوک، زنبورخوار، جغدکوچک، سارصورتی و طرلان علاوه بر این آهوی زیبا در این زیستگاه زندگی می کنند.
اقلیم منطقه از نوع خشک و سرد بوده و دمای متوسط این منطقه ۱۰ درجه سانتی گراد، حداکثر دمای مطلق هوا ۳۸ درجه وحداقل دمای آن ۲۹ درجه سانتی گراد و متوسط رطوبت نسبی این منطقه سالانه ۷۱ درصد است.منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد در حد فاصل شهرستان طارم ـ زنجانجنوب‌غربی شهرستان طارم در امتداد رودخانه قزل‌اوزن و شمال‌غربی شهرستان زنجان در دشت سهرین با مساحتی معادل ۱۲۰ هزار هکتار واقع گردیده است.
منطقه حفاظت شده سرخ آباد دارای پنج جامعه گیاهی درختان و درختچه ها، گون ها و بوته ها، گندمیان و شبه گندمیان و جو، فوربها و پهن برگ‌ها و بالشتکی ها است که علاوه بر این موارد، ۴۰۰ گونه گیاهی نیز در این منطقه شناسایی شده است.
منطقه سرخ آباد شامل حیوانات وحشی و پرندگان بسیاری از جمله آهو، بز، خوک، پلنگ، خرس، خرگوش، گرگ، روباه، لاک پشت و ۱۴ گونه خزنده و مار است. انواع پرندگان منطقه سرخ آباد را کبک دری، تیهو، کبک، کلاغ، کرکس، عقاب طلایی، زنگوله بال، باقری قره، جغد، سهره، انواع مرغابی و پرندگان شکاری تشکیل می دهند.
از آبزیان نیز می‌توان به انواع دوزیستان و ۶ گونه ماهی اشاره کرد.منطقه حفاظت شده سرخ آباد با توجه به وسعت و پوشش گیاهی و جانوری گوناگون به عنوان یکی از مهمترین زیستگاه های حیات وحش استان محسوب شده و یکی از مراکز جلب گردشگر به شمار می‌آید.
منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران
منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران در شمال غرب کشور در ناحیه‌ای کوهستانی در رشته جبال زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.
منطقه حفاظت شده انگوران در مساحتی معادل ۹۰ هزار هکتار و پنهاگاه حیات وحش انگوران با مساحت ۳۵ هزار هکتار، دارای انوع پوشش گیاهی بوته ها و درختچه ها، فوربها و پهن برگ ها و گندمیان و شبیه گندمان است. براساس مطالعات انجام شده، ۲۹ گونه بوته و درختچه، ۹۶ نوع علفی‌های پهن برگ و ۴۶ گونه گرامینه و شبه گرامینه در محدوده مورد مطالعه وجود دارد.
همچنین تعداد ۳۳ گونه پستاندار، ۱۰۷ گونه پرنده، ۲۳ گونه خزنده، هشت گونه آبزی، هفت گونه دوزیست و ۷۸ گونه حشرات هوازی و خاکزی حیات وحش این منطقه را تشکیل می‌دهند. پستانداران عمده این منطقه عبارت از قوچ و میش، کل و بز، خوک، خرس، سیاه گوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش هستند.
همچنین برخی از پرندگان آبزی، بومی منطقه بوده و مهاجرت نمی‌کنند که می توان از این میان به آنقوت، تنجه و چنگر واشاره کرد. بعضی از مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان از پرندگان مهاجری هستند که در بین سایر پرندگان از اهمیت برخوردارند. از سایر پرندگانی که در این منطقه و جود دارند می توان به کبک دری، کبک معمولی، کبک چیل، باقری‌قره- قمری و فاخته اشاره کرد.
مار، مار آبی، آگاما،جکو یا مارمولک، گونه خاصی از لاک پشت ها از جمله خزندگان و دوزیستانی هستند که در این منطقه زیست می کنند. کپور، سس، سیاه کولی، زردپر یا سرخ پر، سیم، اسپله، ماشگ ماهی از انواع ماهیانی که می توان در منطقه حفاظت شده انگوران و مشاهده کرد.
چشمه شاه بلاغی
شاه بلاغی نام منطقه ای است خوش آب و هوا در نزدکی سلطانیه زنجان. نام این منطقه از نام چشمه ی شاه بلاغی گرفته شده است.چشمه پر آب شاه بلاغی موجب سرسبزی و طراوت این منطقه شده است و با ساختن دریاچه های مصنوعی و آلاچیق هایی در مسیر آن تفرجگاهی زیبا برای اهالی و مسافران ایجاد شده است.
تفرجگاه محوطه ی سد تهم
سد تهم، در استان زنجان، در فاصله ۱۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان زنجان و در هشت کیلومتری پائین دست روستای تهم قرار دارد. دستیابی به محل سد، از طریق جاده های اصلی و راه آهن کشوری تا شهر زنجان و جاده فرعی آسفالته زنجان ـ تهم امکان پذیر است. محل احداث سد در فاصله حدود ۳۰۰ متری پائین دست، محل تقاطع رودخانه تهم و گله رود، که تشکیل دهنده رودخانه سارمساقلو می باشد، قرار گرفته است.
تفرجگاه حسن ابدال زنجان
تفرجگاه سد حسن ابدال زنجان در ۱۰ کیلومتری شهر زنجان پس از عبور از روستای حسن ابدال واقع شده است.آب این سد در مصارف کشاورزی منطقه استفاده می شود.در مسیر این سد رستوران ها و ویلاهای متعددی ساخته شده است. در ایام آخر هفته جمعیت زیادی جهت استفاده از این تفرجگاه به این منطقه می آیند.
تفرجگاه و پل تاریخی میر بهاءالدین زنجان
در این تفرجگاه زیبا که در جنوبی ترین نقطه از شهر زنجان واقع شده است پل زیبا و تاریخی میربهاء الدین نیز نمای زیباتری به این مکان داده است. این اثر در تاریخ ۱۸ مهر ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۴۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل تاریخی که به نام پل کهنه نیز معروف است در محور جنوبی حومه شهر بر روی زنجانروددر مسیر زنجان به کردستان ساخته شده است.
این پل از نظر قدمت متعلق به اواسط دورة قاجار و به زمان حکومت ناصر الدین شاه قاجار باز می گردد ، که توسط یکی از متمکنین به نام حاج میرزا بهاء الدین زنجانی که از تجار به نام ناحیه خمسه بوده ، به سال ۱۳۱۲ هجری قمری ساخته شده است.
پل تاریخی میر بهاءالدین تماماً آجری می باشد که در نمای داخلی بزرگترین طاق آن به خط معقلی بسیار زیبا تاریخ ساخت آن همراه با ذکر مقدس یا علی بصورت قرینه نقش شده است امکانات تفریحی موجود در این تفرجگاه وجود آلاچیق ها به همراه باغات میوه می باشد.
این تفرجگاه در دو فاز ساخته شده که قسمت غربی آن تمیل شده و بخش شرقی نیز در حال تکمیل است.
مجموعه گاوازنگ زنجان پرطرفدارترین تفریحگاه مردم زنجان است
مجموعه گاوازنگ زنجان پرطرفدارترین تفریحگاه مردم زنجان است که در ایام تعطیل به خاطر ازدحام بیش از اندازه مسیر آن با ترافیک روبه رو می شود.
مجموعه گاوازنگ زنجان پرطرفدارترین تفریحگاه مردم زنجان است که در ایام تعطیل به خاطر ازدحام بیش از اندازه مسیر آن با ترافیک روبه رو می شود٬ روزهای تعطیل به ویژه جمعه ها کوهپیمایی در گاوازنگ رنگ و بوی دیگری دارد و نزدیکی به شهر و زیبایی های خاص طبیعی این مجموعه و جاده آسفالته آن موجب توجه اهالی منطقه و مسئولان به این مکان تفریحی شده است.
وجود مزار شهدای گمنام در تپه نور بر ارزش معنوی این منطقه افزوده است که برنامه های مختلفی از جمله زیارت عاشورا٬ دعای تحویل سال٬ دعای عهد در آن قرائت می شود. از جمله امکانات دیگر این منطقه وجود نمایشگاه بین المللی کاسپین در کنار این مجموعه است که موجب رشد و ترقی این منطقه شده است. برگزاری جشنواره و نمایشگاه های مختلف موجب می شود تا شمار بازدیدکنندگان از این مجموعه تفریحی افزایش یابد.
وجود سفره خانه های سنتی٬ آمفی تئاتر٬ رستوران پذیرایی٬ مجموعه بازی و تفریحی روباز٬ پارکینگ٬ مجموعه ورزشی٬ پیست دوچرخه سواری سینمای پنج بعدی و سد خاکی از دیگر امکانات این مجموعه محسوب می شود.
سد گاوازنگ زنجان تفرجگاهی برای مردم زنجان و مسافران است که در مجموعه ائل داغی زنجان چشم انداز بسیار زیبایی به این منطقه بخشیده است.
منبع: مهر