همه ما وقتی دلمان از ناملایمات زندگی می‌گیرد سری به‌عکس های قدیمی می‌زنیم تا یادآور خاطرات کودکی ودورهمی های خانوادگی در حین سادگی وبی ریایی آن دوران باشد و یا سری به وسایل قدیمی مادربزرگ‌هایمان می‌زنیم تا وجودمان را اندکی از دنیای پرآشوب جدا کرده و دقیقه‌ای خود را درگذشته فرض کنیم. اغلب مردم مجموعه‌داری را با سکه یا تمبر می‌شناسند ولی دنیای مجموعه‌داری آن‌قدر متنوع و وسیع می‌باشد که شامل همه نوع شی بنا به سلیقه هر شخص را شامل می‌شود مانند مدال، سنگ‌های معادن، فندک، کبریت، کلاه یا ... کم‌کم افرادی به نام مجموعه‌دار باعلاقه و هزینه شخصی نسبت به جمع‌آوری و خرید آثار نمودند. شاید دلشان نمی‌آمد این هویت تاریخی کشور سر از موزه‌های خارج درآورد و یا به‌مرورزمان در اثر نبود شرایط حفاظتی، سهوی یا عمدی از بین برود. این افراد به‌حق حافظان اصلی فرهنگ و تاریخ این مرزوبوم هستند که عمر ارزشمند خود را صرف حفظ و نگهداری آثار کرده‌اند. استان زنجان با پیشینه تاریخی فرهنگی چندین هزارساله خود علاقه‌مندان بسیاری در این حوزه دارد که سالیان متمادی در این زمینه فعالیت و زحمت‌کشیده‌اند. در این میان دکتر نصر اله عباسی استاد زمین‌شناسی دانشگاه زنجان با توجه به تخصص و علاقه خود به جمع‌آوری کمیاب‌ترین فسیل‌ها پرداخته است همین‌طور محسن محمدی مجموعه‌دار سنگ‌های تزیینی قیمتی و فسیل، محمدرضا جرجیسی مجموعه‌دار چاقو، مرتضی صمیمی فرد مجموعه‌دار اشیاء تاریخی فرهنگی مجاز از قبیل سکه، فندک، عینک‌های قدیمی و..، مجموعه‌دار اسناد خطی‌وابسته به مسجد سید زنجان و مجموعه‌داری اشیاء اهدایی به موسسه خیریه مهرانه 6 مجموعه‌داری هستند که مجوز قانونی نمایش را از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اخذ نموده و منتظر حمایت دولتی جهت نمایش آثارشان می‌باشند. و سه مجموعه‌دار با عنوان اسناد خطی خانوادگی، کبریت و فسیل درخواست اخذ مجوز نموده‌اند که در حال انجام می‌باشد.
با توجه به اینکه خروج اشیاء تاریخی فرهنگی از کشور ممنوع می‌باشد و ارزشمند بودن نیت مجموعه‌داران در جمع‌آوری آثار تاریخی فرهنگی و طبیعی و لزوم حمایت از این قشر فرهنگی از قبیل اعطاء مجوزهای قانونی، قرار دادن محل مناسب جهت نمایش و درآمدزایی برای این افراد باعث می‌شود که این آثار به‌صورت قاچاق از کشور خارج نشده و هویت و شناسنامه تاریخی کشور برای آیندگان باقی بماند.
مجموعه‌داران باید نسبت به دریافت مجوزهای لازم اقدام نمایند تا برای نمایش آثار خود تحت حمایت وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی کشور قرار گیرند. ایشان با ذکر اینکه نمایش اشیاء هزینه‌های زیادی در بردارد مجموعه‌داران می‌توانند بنا به نوع مجموعه‌ای که دارند با حمایت ارگان‌ها وادارات دیگر دولتی یا بخش خصوصی به راه‌اندازی موزه اقدام نمایند. بی‌تردید حفظ این آثار در کشور باعث می‌شود آثار از گنجه خانه‌ها بیرون درآمده و در مکان مناسب زمینه مطالعه پژوهشگران و محققان فراهم آید. باشد که با حمایت مسئولین مربوطه بتوان زمینه رشد موزه‌های خصوصی را فراهم و این مکان‌های فرهنگی آموزشی بیشتری را به‌عنوان مهم‌ترین شاخصه هر شهری را راه‌اندازی نمود.
اصطلاحات مرتبط:
مجموعه‌دار: شخص حقیقی و حقوقی است که مطابق با ماده 4 آیین‌نامه مدیریت پروانه مجموعه‌داری را از وزارت میراث فرهنگی دریافت نموده باشد.
اموال فرهنگی تاریخی و هنری: اشیایی که ماهیت فرهنگی تاریخی و هنری بودن آن‌ها به تشخیص مراجع ذیصلاح رسیده باشد.
پروانه مجموعه‌داری: سندی است که با امضاء مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی تاریخی طبق ماده 20 آیین‌نامه مدیریت برای مجموعه‌داری ذیصلاح صادر می‌شود.
اموال فرهنگی تاریخی منقول مجاز: آن دسته از اموال که حاصل کندوکاو نبوده و به‌صورت موروثی در یک خانواده از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.
اموال فرهنگی تاریخی منقول غیرمجاز: آن دسته از اموالی که منشأ حصول آن‌ها کندوکاو بوده و به‌اصطلاح زیرخاکی شناخته می‌شوند. همچنین عناصر تزیینات بناهای تاریخی و آثار مسروقه از موزه‌ها گالری‌های داخلی و خارجی در حکم اموال غیرمجاز محسوب می‌شود.
پرستو قاسمی، کارشناس ارشد باستان‌شناسی
مسئول امور موزه‌های میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان