۱۵ بنا و میراث ارزشمند استان زنجان بر اساس الگوهای فنی و تاریخی بازسازی در سال ۹۹ مرمت شدند که این بناها شامل مدرسه تاریخی شریعتی، مسجد جامع زنجان، مسجد آقا کاظم، مسجد میربهاالدین، مسجد چهلستون، راستههای اصلی بازار تاریخی زنجان، راستههای فرعی بازار تاریخی زنجان، سرای ناصری، خانه خدیوی، گنبد امامزاده زید الکبیر در شهرستان ابهر، آرامگاه چلبی اوغلو، بخشی از برج و باروی ضلع جنوب شرقی گنبد سلطانیه، بخشی از تزیینات ایوان شمال غربی و تعویض و مرمت بخشی از آجرهای طبقه سوم در شهرستان سلطانیه میشود.
ثبت ۶۵۰ شیء تاریخی در سامانه جام
۶۵۰ قلم شیء تاریخی فرهنگی استان زنجان در سامانه جام ثبت شد، ساماندهی اشیای مکشوفه در سامانه جامع اموال منقول تاریخی فرهنگی در حوزه معرفی هویت، تاریخچه و نگهداری از آنها حائز اهمیت است.
اقدامات انجامشده بر روی ۵۰ شیء فرهنگی تاریخی، شامل بررسی و مشاهدات مایکروسکوپی، آسیبشناسی اشیاء و انجام آزمایشهای اولیه برای شناسایی عوامل آسیبرسان، پاکسازی به دو روش مکانیکی و شیمیایی و تثبیت نهایی اشیاست. اشیای فرهنگی تاریخی با جنسهای مختلف از جمله سفال، فلز، منسوجات، پوشاک و... متعلق به گنجینههای استان ساماندهی و حفاظت شد و اطلاعات مربوط به اشیای تاریخی موجود در موزههای استان در سامانه جامع اموال منقول فرهنگی تاریخی ثبت شده است، همچنین مردان نمکی ۲، ۴ و ۵ به ترتیب در موزه ذوالفقاری مورد پاکسازی، رنگسنجی و مستند نگاری قرار گرفت و شناسنامه مرمتی کاملتری برای این مرد نمکی تهیه شد.
ثبت ۸۷۹ اثر در فهرست میراث ملی
مجموع آثار ثبتی استان زنجان به عدد ۸۷۹ اثر رسيده که شامل ۷۷۶ اثر در فهرست ميراث غیرمنقول، ۲۸ اثر در فهرست ميراث منقول، ۵۶ اثر در فهرست ميراث ناملموس، ۱۸ اثر در فهرست ميراث طبيعی و یک اثر در فهرست ميراث جهانی به ثبت رسیده است. ۸ اثر ثبت شده در فهرست میراث غیرمنقول در سال ۹۹ شامل امامزاده ماهوری طارم، تکیه فاطمیه زنجان (واجد ارزش)، تکیه لطفعلیخان زنجان، سنگنگاره گرده داغ زنجان، یخچال آقا رحیم زنجان، محوطه شهربانو ابهر (واجد ارزش)، محوطه کهنه قبرستان خرمدره (واجد ارزش) و یخچال قلعه جوق ماهنشان است. ۶ اثر ثبت شده منقول در سال ۹۹ شامل پنجه علم نقره کتیبه دار تاریخ ۱۳۴۸ هجری قمری، پنجه علم برنجی کتیبه دار تاریخ ۱۲۵۲ هجری قمری، پنجه علم نقره کتیبه دار تاریخ ۱۲۳۴ هجری قمری، سکه فلوس مسی ضرب زنجان (مجموعه خصوصی)، سکه نقره ضرب دارالسعاده زنجان سال ۱۲۴۱(مجموعه خصوصی) و سنگ یادبود حمام حسینیه اعظم زنجان سال ۱۲۹۲ هجری قمری وقف حسینیه است.
۶ اثر ثبت طبیعی ثبت شده در سال ۹۹ شامل لالههای واژگون ماهنشان، دشت ریواس ماهنشان، درخت ارس شیلاندر زنجان، جنگل ارس جیش آباد طارم، جنگل ارس جمالآباد طارم و چشمه نمک خدابنده است. همچنین ۸ اثر ناملموس ثبت شده در سال ۹۹ شامل فنون و مهارت ساخت صندوق (یخدان) زنجان، مهارت پخت فسنجان محلی طارم، مهارت پخت غذای چوپانی و عشایری سِرِن، فنون و مهارت رشتهبری سنتی روستای چوپاق ایجرود، مهارت پخت غذای سنتی جغوربغور زنجان، مهارت پخت غذای سنتی اوماج آشی زنجان، بازی محلی و بومی آرادان گِشده روستای آقچی کند ابهر و گنجینههای انسانی نادره کاران میراث فرهنگی خانم نساء امینی روستای گلابر ایجرود است.
تعیین حریم ۲۷ اثر تاریخی
سرای دخان و مسجد یری پایین، مسجد یری بالا، مقابر میرزا مهدی و میرزا ابوالقاسم مجتهدی در شهرستان زنجان تعیین حریم شدند و تعداد آثار ثبتی دارای حریم مصوب استان به ۲۷ اثر رسید. تعیین حریم این آثار تاریخی نقش مهمی در جلوگیری از تعدیهای عمدی و سهوی افراد به آثار تاریخی دارد.
کف سازی و بلوکاژ کاروانسرای سنگی، مرمت کف سازی بقعه قیدار نبی، مرمت بیمارستان شهناز، مرمت حمام یان یان، کفسازی بازار زنجان، ساماندهی موزه باستانشناسی، مسجد میر بها الدین و ساماندهی محوطه تاریخی تپه کوزهچی از طرحهای اجراشده ميراثفرهنگی با همکاری ساير دستگاهها است.
در سال گذشته، ۲۰۵ مورد در حوزه ميراثفرهنگی به استعلامات پاسخ داده شد و ۱۸۳ قلم كارشناسی در مورد اشيای تاريخی انجام شد. ۱۷۰ شیء به پژوهشگاه حفاظت و مرمت و به موزه ملی تحویل داده شده است. چهار هزار و ۱۴۱ شیء اموال مخزن و موزهها انبارگردانی شد و تپه كوزه چی بهعنوان تنها محوطه باستاني مورد كاووش قرار گرفت.
کشف ۱۹ دستگاه فلزیاب، کشف و ضبط ۱۴۷ قلم شی تاریخی، ۲۱۶۲ مورد پایش، ۸۴ مورد اسکورت اشیاء، ۱۷ مورد پلمپ، ۵۷ نفر متهم دستگیر شده، ۲۳ پرونده متشکله، ۴۸۱ مورد خبر دریافتی از مردم و دستگاههای دولتی و ۲۵۷ مورد تعامل با سایر دستگاهها از دیگر اقدامات این معاونت در سال گذشته بوده است.