پرستو قاسمی کارشناس میراث فرهنگی در یادداشتی نوشت: سنگ‌نوشته‌های تاریخی ازجمله میراث مکتوب‌های جوامع بشری‌اند که با توجه به مقاوم‌بودن جنس آن نسبت به سایر آثار نوشته‌شده سالم‌تر و ملموس‌تر به دست ما و نسل‌های آینده می‌رسند.
سنگ نوشته در فرهنگ معین به معنی سنگی که بر روی آن نوشته‌ای را کنده باشند یا کتیبه سنگی است و در صفحه ۱۸ ایران باستان به معنی سنگ‌هایی است که سطح آن از خطوطی قدیمه پوشیده و برای روشن کردن وقایع تاریخی به کار می‌برند.
سنگ یادبود، ستون یادبودبه لوح یا ستونی سنگی گفته می‌شود که بر روی آن متن و نگاره‌هایی به عنوان یادگار و یادبود فرد یا رخدادی مهم نقش شده‌باشد که از نمادهای تاریخ و تمدن است. اولین سنگ‌نوشته‌ها، در قرن ۱۶ میلادی (۱۰ هجری‌قمری) مورد توجه و مطالعه واقع شدند و از منابع دست‌اول تاریخی محسوب می‌شوند. سنگ‌نوشته‌های تاریخی کشورها به دوره قبل از اسلام و بعد از اسلام طبقه‌بندی می‌شوند. هریک از این دوره‌ها به تقسیمات جزئی‌تری با نام سلسله‌های حکومتی نام‌گذاری شده‌اند.
میر معصوم بکری در سال ۹۴۴ ه ق در هند به دنیا آمده است. پدرش سید صفایی الحسینی، اهل ترمذ بود و به شهرستان بهکر منطقه سند آمد و در آنجا سکونت کرد و در همان جا با خانواده سادات سیوستان وصلت کرد. پدر میر معصوم بکری از سادات معروف خراسانکه بود و بسیار شخص پرقئرتی بود، در سال ۱۰۱۱ ه ق در دربار اکبرشاه پادشاه هند با لقب \"امین الملکی\" فعالیت می‌کرد.
میر معصوم سید میرمحمدمعصوم بهکری (بکری) (۹۴۴-۱۰۱۹ق)، سرداری شجاع و دلیر، طبیبی ماهر و کتیبه‌نویسی خوش خط و شاعری خوش قریحه و تاریخ‌نگار دوره اکبر شاه گورکانی بود که او در آن دوران به \"نامی\" تخلص داشت.
در دوران شاه عباس صفوی بود که میر معصوم بکری به عنوان سفیر پادشاه گورکانی (سفیر فرهنگی) و به دستور پادشاه گورکانی از هند به ایران سفر کرد و در هر ۱۷۰ کیلومتر یک سنگ نوشته از خود به یادگار گذاشت تمامی سنگ نوشته‌های او از نظر مضمون و محتوا در ایران شبیه بهم هستند و فقط در تاریخ تفاوت دارند.
سنگ نوشته سفیر اکبر شاه گورکانی یک سند ارزشمند تاریخی است که میر معصوم بکری متخلص به نامی در هنگام عبور از زنجان و سلطانیه آن را به یادگار گذاشته است.
سنگ یادبود از جنس مرمر در اندازه ۱۵×۶۵×۵/۶۳ سانتی‌متر به خط نستعلیق در ۵ سطر نوشته شده است که اثر سالم و موزه ایاست.
این شخص در سفرهای خود درایران یادگارهای سنگ نوشته از خود به جای گذاشته که در اصفهان، کاشان، یزد و سلطانیه است. این سنگ نوشته باارزش در تربت خانه گنبد سلطانیه نگهداری می‌شود و در معرض بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد و به شماره ۱۰۲۳ مورخ ۸/۱۲/۱۳۹۶ در فهرست آثار ملی منقول ثبت شده است.
متن این سنگ نوشته از جنس مرمردر ۵ سطر به خط و بصورت مسطح نستعلیق شده است.
سطر ۱-دیدم چغدی نشسته درصبح پگاه بر کنگره مقبره شروان شاه
سطر۲-فریادکنان زروی عبرت می‌گفت کوآن همه حشمت وکجا آن همه جاه
سطر۳-به تاریخ سنه ۱۰۱۲ که نزد شاه اقلیم گیر شاه عباس از هندبرسالت
سطر۴-آمده بود اینجارسید. قایله وراقمه معصوم الترمذی ابا\"
سطر۵-السبزواری اما\"والبکری موطنا\"والنامی تخلصا\"
اهمیت و ارزش سنگ‌نوشته‌ها را می‌توان در نقش تاریخی، اجتماعی و فرهنگی، هنری و در انواع سنگ فرمان، سنگ محراب، سنگ وقف، سنگ یادبود، سنگ قبور تاریخی، سنگاب و سنگ‌نوشته‌ها به‌عنوان جزئی از معماری ابنیه تاریخی بررسی و مطالعه کرد.
پرستو قاسمی رئیس گروه موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی تاریخی