الهه اسرافيلي-"خبراُول" كمك كنيد هلش بدهيم، چرخ ستاره بخت و اقبال چرخچي هاي بازار زنجان را مي گويم. "خبراُول" برويد كنار بگذاريد زير طاق اين دالان 235 ساله فرش فلان حاجي بازاري يا جعبه ميوه بانويي پا به سن گذاشته هر چه زودتربه مقصد برسد.
"خبر اُول" اسب و گاري ها در رگ و پي بازار گم شدند كمك كنيد چرخچي ها سلامت به مقصد برسند.
يكي از مشاغل قديمي و رايج در بازار زنجان چرخچي گري يا همان باربري با چرخ دستي است. "خبر اُول" هم واژه ديرآشنايي است كه همه زنجاني ها در بازار شنيده اند. ندي زندگي در بازار است و صدايش سمفنوي چرخ روزگار بر مدار پشت خميده چرخچي ها . قديم ها بار را در بازار با اسب و الاغ و استر و گاري جا به جا مي كردند. زمانه پيش مي رود، منتظر نمي ماند، يادگاري هاي كوچكي از گذشته فقط به ياد نگه مي دارد و گاهي فقط نامي. اسب و گاري ها به دالان تاريخ مي روند و چهارچرخه هاي دستي جايش را مي گيرند. برخي از باربران كنوني قديم ها گاريچي بودند و حالا چرخچي شده اند.
ميدان "ورك چي ها" يكي از ميادين بازار زنجان است كه شما مي توانيد ازدحام چرخچي ها را در آنجا ببينيد. معمولا چرخچي ها در چند ميدان از ميادين بازار تجمع مي كنند تا كسي اگر براي حمل و نقل بار خود احتياج به چهار چرخه داشت، بتواند خبرشان كند. در انتهاي ميدان مسگرهاي بازار پايين نيز محلي براي تجمع چرخچي ها وجود دارد.
ميدان ميوه فروش هاي بالا نيز يكي از مياديني است كه چرخچي ها در آن فعالند و "خبراُول" واژه اي است كه چرخچي هاي بازار براي خبر كردن رهگذران بازار استفاده مي كنند تا دست و پا و لباس كسي به خاطر اصابت چرخ، زخمي نشود. اين روزها نرخ جا به جايي بار چرخچي ها بسته به مسافتي كه مي پيمايند از يك هزار تا 5 هزار تومان است.
"خبراُول" كمك كنيد هلش بدهيم، چرخ ستاره بخت و اقبال چرخچي هاي بازار زنجان را مي گويم تا از كهكشان رنج ها و خستگي ها بگذرند و به سياره خوشبختي برسند، آن وقت زير طاق اين تو در توي طويل چرخ كه راه برود، خوشبختي جا به جا مي شود.
"خبر اُول" بخت خفته روي چرخ بيدار شود، "خبراُول" خدا كند هيچ كمري درد نگيرد تا هميشه نان در بيايد، خدايا نان بده ، قدرت بازو بده، كمر سالم بده تا چرخ زندگي با چرخ هاي باربري بچرخد.
*خبر اُول واژه تركي به معني "با خبر باش" است كه از قديم چرخچي هاي بازار زنجان استفاده مي كنند.