چاروق عبارت از پاپوش و پای‌افزاری که از قدیم‌الایام مورد استفاده بوده و به اشکال مختلف و تهیه و ساخته می‌شده و قسمت اعظم ساختمان آن در قدیم از چرم بوده است، قدمت هنر چاروق دوزی زنجان به دوره ساسانی و اوج تزئینات آن به دوره صفوی می‌رسد.
میراث آریا: چاروق عبارت از پاپوش و پای افزاری که از قدیم الایام مورد استفاده بوده و به اشکال مختلف و تهیه و ساخته می‌شده و قسمت اعظم ساختمان آن درقدیم از چرم بوده است، قدمت هنر چاروق‌دوزی زنجان به دوره ساسانی و اوج تزئینات آن به دوره صفوی می‌رسد.
سید میکائیل موسوی درباره این هنر دستی شهر زنجان می‌گوید: شهر زنجان یکی از مراکز چاروق‌دوزی ایران است و چاروق‌های تولیدی آن از تنوع خاصی برخوردارند. چاروق عبارت از پاپوش و پای‌افزار است که از قدیم‌الایام مورد استفاده بوده و به اشکال مختلف تهیه و ساخته می‌شده و قسمت اعظم ساختمان آن در قدیم از چرم بوده است. در فرهنگ معین برای معنی چاروق چنین نوشته شده است «چارق { ترکی = چارغ = چاروق} کفش چرمی که بندها بساق پا پیچیده می‌شود. پا تا به، پالیک.» در زیر این شرح چاپ شده است. به هر تقدیر هم اکنون چارق‌های زیبا از شهرت خاص و عام برخوردار است. در اصطلاح محلی به لهجه ترکی چاروق را (چارخ) تلفظ می‌کنند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی زنجان ادامه داد: چاروق؛ پاپوشی که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران دارد. این هنر تلفین زیبای ابریشم و چرم و هنر و تجربه پدیدآور ظرافتی زیبا و ماندگار به نام چاروق است، هنری ظریف و خاص و مختص هنرمندان شهر زنجان به نام چاروق، پاپوشی تاریخی و اعیانی که دارای قدمت طولانی تاریخی است. چاروق هنوز هم میان اهالی زنجان طرفدار دارد و چاروق‌دوزی برای برخی از مردم یک شغل محسوب می‌شود. مردعلی حیدری متولد ۱۳۳۵ یکی از قدیمی‌ترین چاروق دوزان زنجان است که مدت ۴۰ سال است برای مردم زنجان پاپوش می‌دوزد. چاروقی که هم اکنون در زنجان عرضه می‌شود، به صورت یک صنعت دستی ظریف و تزیینی کاربرد دارد و به کلی با چاروق‌های قدیمی متفاوت است.
استاد مردعلی حیدری می‌گوید: متولد سال ۱۳۳۵ روستای سلمان‌لو از توابع زنجان هستم، هفت‌ساله بودم که پدرم را از دست دادم و از همان دوران کودکی دریکی از حجره‌های بازار زنجان مشغول به کار شدم و آن زمان با توجه به سن کمی که داشتم به صاف کردن میخ‌های کهنه و خمیده کفش‌ها و موم کاری نخ‌های کفاشی می‌پرداختم.
پیشکسوت عرصه چاروق‌دوزی از شاگردیش نزد آقایان محمد گران‌مایه و صادق کفشچی می‌گوید و ادامه می‌دهد: نزدیک به ۶۰ سال است که در این حیطه مشغول به کار هستم. زمانی که تازه‌وارد بازار کار شده بودم فنون کفاشی را از این دو استاد بزرگوار آموختم و زمانی که تصمیم گرفتم مستقل شوم به دلیل علاقه‌ای که به چاروق‌های دست‌دوز داشتم نزد استاد اصغر خطیبی رفته و به مدت ۵ سال نیز در معیت ایشان با اصول چاروق دوزی آشنا شدم و در سال ۱۳۵۲ در نزد ایشان به کار مشغول بودم.
او می‌گوید: تا سال ۱۳۸۰ برای خودم کار می‌کردم تا اینکه در سال ۸۰ بار دیگر از اداره میراث فرهنگی برای کار در این اداره دعوت شدم و این بار قبول کردم و وارد اداره میراث‌فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی شدم و آموزش چاروق‌دوزی را شروع کردم و سال ۱۴۰۲ بازنشسته شدم در این سال‌ها بالغ بر ۵۰۰ نفر را آموزش دادم.
پیشکسوت عرصه چاروق‌دوزی ادامه می‌دهد: چاروق دنیای را من دوخته‌ام که یک متر و ۶۰ سانتیمتر طول و ۷۰ سانتیمتر ارتفاع دارد و حدود ۱۰ مترمربع چرم، نیم کیلوگرم ابریشم و چهار کیلوگرم چسب در آن استفاده شده است. برای دوخت این چاروق یک سال و شش ماه وقت گذاشته‌ام و هدف از دوخت این دو چاروق این بوده است که این هنر را که نسل به نسل به ما رسیده است، ماندگار کنم.
امروزه چاروق، کاربرد مصرفی خود را تا حدودی از دست داده و حالتی تزیینی به خود گرفته است، به گونه‌ای که زنان و دختران شهری از آن به عنوان کفش روفرشی استفاده می‌کنند. چاروق‌های توری و پرده بند منحصرا در شهر زنجان تولید می‌شود و چاروق‌های چرمی بنا به تقاضای مشتری قابلیت تبدیل به انواع روفرشی با تزیینات فوق‌العاده ظریف را نیز داراست. تبلیغات فراوان، حمایت از تولیدکننده، برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی، برخورد با تولیدکنندگان اجناس تقلبی راهکارهایی است که می‌تواند از موجب شکوفا شدن این صنعت شود.
چاروق‌دوزی هنری است که می‌تواند بازار جهانی را داشته باشد و صنعت گردشگری را رونق دهد، رونقی که به طور یقین نیازمند همراهی و همدلی دولتمردان است.