می گویند ورود صنعت چرم به زنجان در زمان حمله مغول صورت گرفت زمانی که صنعتگران چرم خراسانی که در شرق و شمال شرقی ایران سکونت اختیار کرده بودند به علت جنگهای خونین و زد و خوردهای محلی در عصر شاهانی مانند ملوک دوره ساسانیان، غزنویان و بالاخره سلجوقیان که خطه خراسان را مورد تاخت و تاز قرار داده بودند، جلای وطن کرده و در سایر شهرها از جمله زنجان ساکن شدند این امر موجب رونق صنعت دباغی و چرمسازی در این استان شد.
براساس کشفیات باستان شناسی (چکمه چرمی متعلق به مرد نمکی) میتوان ریشه صنایع چرمی استان زنجان را حداقل در ۲ هزار سال قبل از میلاد جست.
مردان نمکی و محله دباغلار سندی بر قدمت صنعت چرم زنجان
مردان نمکی، مردان مرموزی هستند که رازهای سربه مهر زیادی برای گفتن دارند، رازهایی که پرده از اسرار اعماق تاریخ منطقه خمسه یا زنجان کنونی بر میدارد.
زمانی که نیم تنه نخستین مرد نمکی در معدن چهره آباد کشف شد پرده از هویت تاریخی زنجان برداشت، پوشینههای طرح دار رنگی، چاقوی بسته شده به کمر مرد نمکی، پا پوشهای چرمی و موهای بلند این مومیاییها بیانگر تمدن کهن این سرزمین" حداقل ۲ هزار سال قبل" است؛ و همچنین وجود محلهای به نام دباغلار در زنجان نیز گواهی دیگر بر قدمت صنعت چرم دوزی استان است محلهای که روزگاری بهترین صنعت چرمسازی را در خود جای داده بود حالا اثری از حیات دباغی در آن دیده نمیشود.
ولی بی توجهی، حرکت این صنعت به سمت ماشینی شدن و ورود کفشهای ارزان چینی، نخست فاتحه صنعت کفش زنجان خوانده شد وسپس این موضوع ختمی بر حرفه دباغی استان شد.
صنعت چرم صنعتی مظلوم نه تنها در استان بلکه در کشور
صنعت چرم ایران با وجود اینکه ایران یکی از قدیمیترین تولیدکنندگان چرم جهان محسوب میشود مورد اغفال قرار گرفته است.
با وجود گسترده گی صنعت چرم به جز چند استان آن هم به شکل محدود (بیشتر در زمینه کیف و کفش) مورد توجه جدّی مسؤولان قرار نگرفته است.
این صنعت تبدیلی در صورت فراهم شدن زیرساختهای فرآوری محصولاتش در کشور، میتواند زمینه اشتغال هزاران هزار نفر را فراهم سازد.
بهترین چرم گاوی و بزی، متعلّق به مناطقی است که آب و هوای خشک داشته باشند؛ بنابراین، قرارگرفتن ایران در منطقه گرم و خشک، بهترین چرم گاو و گوسفندی را نصیبش کرده است.
اما نبود صنایع تبدیلی چرم در کشور، این ماده با ارزش را به صورت خام در اختیار صنعت و بازار پوشاک چرم خارج از کشور به خصوص ترکیه قرار میدهد و هزاران فرصت شغلی را از کارگر و صنعتگر ایرانی گرفته و نصیب کشورهای دیگر میکند.
اگرسرمایه گذاری به درستی به سمت مشاغل سنتی که مواد اولیه آن در کشور به وفور وجود دارد هدایت شود بسی گره از مشکل اقتصاد و اشتغال ما خواهد گشود.
پاسداشت میراث نیاکان
در سالهای اخیر صنعت چرم دوزی در استان زنجان به ویژه در حوزه کیف و کفش جان تازهای گرفته و هنرمندان این عرصه به تولید صنایع چرمی روی آورده اند که توسعه این صنعت در آینده میتواند به رونق اشتغال خانگی کمک شایانی کند.
ایدههای نو جوانان علاقمند زنجانی در صنعت چرم موجب رونق آن شده و کارآفرینان زنجانی با تلفیق هنر و اقتصاد این صنعت را رونق داده اند، تولید کیف پول زنانه و مردانه، آئینه جیبی، جا کلیدی، کیف دسته چک، جا کارتی، کوله پشتی، کیف کمری و دوشی و کیف دیپلمات از جمله محصولات تولیدی این صنعت در استان زنجان است.
حالا جوانان علاقمند در کنار معدود صنعتگرانی که همچنان در پای این کار ایستاده اند به فکر احیاء میرات نیاکان خود افتاده اند.