کاوش در قلعه سانسیز به کشف شواهدی از معماری به‌صورت بقایای از یک اتاق بزرگ با دیوارهای قطور ساخته شده از قلوه‌سنگ‌های بزرگ رودخانه‌ای با ملاط گچ و آهک منجر شدکه یک برج مدور سنگی نیز در گوشه جنوب شرقی آن قرار گرفته است.
به گزارش روابط عمومي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان زنجان، مهرداد عسگريان معاون ميراث فرهنگي اداره كل زنجان، با اعلام این خبر گفت: «قلعه سانسیز، در استان زنجان شهرستان طارم و در شمال روستای سانسیز و حاشیه جنوبی رودخانه قزل اوزن واقع شده است.»
او افزود: «این محوطه شامل بقایای قلعه ای بزرگ برفراز یک بلندی طبیعی مرتفع در حاشیه رودخانه قزل اوزن و چندین تپه کم ارتفاع تر در بخش جنوبی آن است.
اين مسئول اظهار کرد: «مطابق با بررسی های انجام شده قلعه سانسیز یکی از بزرگترین آثار برجای مانده متعلق به سده های اولیه و میانی اسلامی بوده و تپه های جنوبی گورستانهایی از عصر آهن هستند.»
معاون ميراث فرهنگي زنجان گفت: «متاسفانه طی چند دهه اخیر بخش زیادی از تپه های جنوبی و قسمتهایی از قلعه سانسیز در جریان کاوشهای غیر مجاز تخریب و از بین رفته است.»
او تصریح کرد: «آنچه از قلعه سانسیز بر جای مانده بقایای معماری سنگی و آجری است که در یک بخش بزرگ در راس تپه و حاشیه دامنه های آن به چشم می خورد.»
عسگريان گفت: «با توجه به ساختار قلعه ها و استحکامات تدافعی قلعه سانسیز ،در بررسی های اولیه معلوم شد این قلعه دارای 4 برج در چهار گوشه خود بوده است.»
او افزود: «پروژه کاوش قلعه با ایجاد یک ترانشه به ابعاد 8×13 متر در بخش جنوب شرقی قلعه به منظور نمایان ساختن آثار و شواهد معماری در این بخش آغاز شد.»
معاون ميراث فرهنگي زنجان عنوان كرد: «در جریان کاوش روزهای اخیر قلعه سانسیز شواهدی از معماری بصورت بقایای از یک اتاق بزرگ با دیوارهای قطور ساخته شده از قلوه سنگ های بزرگ رودخانه ای با ملاط گچ و آهک نمایان شد که یک برج مدور سنگی در گوشه جنوب شرقی آن قرار گرفته است.»
به گفته عسگريان ، کف این فضا با استفاده از گچ، اندود شده و نیمه غربی آن داری کف آجر فرش است و روی دیوارها نیز اندود گچی دیده می شود.
او افزود: «در قسمت شمال غرب ترانشه در یک فضای مجزا شواهدی از تعدادی خمره های شکسته وجود دارد که در لابه لای آنها شواهدی از هسته میوه ها و دانه های خوراکی مخصوصا گردو دیده می شود.»
اين مسئول تصریح کرد: «با توجه به در حال انجام بودن کاوش ارائه هر نظر قطعی در خصوص تاریخ گذاری قلعه به پایان کاوش و تکمیل مطالعات موکول می شود ولی بر اساس شواهد سفالی و مطالعات اولیه می توان استقرار موجود در قلعه سانسیز را مربوط به قرون اولیه تا میانی اسلام در نظر گرفت.»
معاون ميراث فرهنگي زنجان در پایان با بیان اینکه پروژه کاوش قلعه سانسیز طارم با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و همکاری اداره کل میراث فرهنگی زنجان در حال انجام است تصریح کرد: «قلعه سانسیز در سال 1356 به شماره 1510 با قدمت ساسانی- اسلامی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.»