لباس های سنتی زنجان

ششم فروردین، روزی است  که به روایت کتاب پهلوی بندهش، تن را جامه‌ای نیکو می‌دهند. پوشیدن لباس نو از سنت‌های زیبای  این روز بوده و هنوز هم ایرانیان می‌کوشند در نوروز بهترین لباسهایشان را بر تن کنند.

یکی از جلوه های زیبای فرهنگ اقوام و خویشاوندان ایرانی «لباس های محلی» آنان است که نماد دیرینگی تاریخی، غنای فرهنگی و هویت جمعی به شمار می رود. حفظ لباس محلی هموطنان آذری، کرد، بلوچ، بختیاری، ترکمان، خراسانی، لُر، خوزستانی، قشقایی، گیلانی، مازندرانی، سیستانی، ابیانه ای، یزدی، کرمانی، هرمزگانی، ارمنی، کلیمی، زرتشتی نشانه احترام به تنوع و تکثر فرهنگی است

کشور ایران به دلیل قدمت بالا و گذشته ای سرشار از فرهنگ غنی، از جمله كشور هایی است كه در هر نقطه آن قومیت و فرهنگ منحصر به فردی را می توان دید. پوشاک، بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و سریع الانتقال ترین نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده های فرهنگ پذیری در میان جوامع گوناگون انسانی قرار می گیرد. نوع پوشش حاكم بر جامعه، به طور بالقوه توان تأثير بر ساختار و سبك زندگي جامعه را دارد؛

 لباسهای سنتی در قالب کاربردی آنها عمدتا ساده و بی پیرایه هستند و فقط به جنبه کاربردی آنها توجه می شود. نوع پوشاک مناطق گوناگون به منزله علامت و نشانه خاص برای معرفی اقوام مختلف است، جنس، رنگ و شکل لباس و زیورآلات و ضمایم آن هم به پوشنده لباس منزلت اجتماعی ویژه ای می بخشد.

در لباس محلی زنجان معمولاً برای سَر، از سه نوع پوشش استفاده می شود. ابتدا پارچه ای به نام پوشن، موی سر را با قوس پیشانی، بطور محکم محافظت می نماید. سپس ابزار دومی که به جهت حفاظت پوشن مورد استفاده است، چنه التی-زیر چانه-نام دارد که خود از سکه های قلاب دارِ به هم پیوسته و یا منجوق رنگارنگ، تشکیل شده و از زیر چانه تا فرق سَر، پیچیده می شود. پوشش سوم، به نام یاشماق-روسری-است که برای پوشش دهان، چانه و گردن استفاده می شود. پوشش بالا تنه، ابتدا جلیزقا-جلیقه-است که بدون آستین می باشد. نوع آستین دار این پوشش که «یل» نام دارد، مورد استفاده متمولین است. زیر جلیزقا، پوششی به نام «کوینک» وجود دارد که اندکی بلندتر از جلیزقا می باشد و از طرح های رنگارنگ و رنگ های گرم انتخاب می شود. زیر کوینک، پوششی به نام «تومان» وجود دارد که خود بر دو نوع است. تومان بلند که «شلیته» نام دارد و معمولاً مورد استفاده گروه سنی ۴٠ سال به بالا است و تومان کوتاه، که «قصا تومان» نام دارد، مورد استفاده بانوان جوان است. پوشش پایین تنه، شلوار نام دارد که معمولاً از پارچه تیره رنگ و ضخیم انتخاب می شود. شلوار دیگری تحت عنوان نیم ساق وجود دارد. از این شلوار، در مهمانی ها و مسافرت ها استفاده می شود که در قسمت پا، به جوراب مجهز است که نوعی جوراب شلواری است. لباس مردانه، شامل کُت و شلوار معمولی است. تنها پوشش سر که «کچه بورک»-کلاه نمدی- نام دارد و برای مردان، اجباری و از اهمیت خاصی برخوردار است و عدم استفاده از آن، نوعی بی حرمتی به جامعه تلقی می شود. قبل از ورود کفش های پلاستیکی، سه نوع کفش با عملکرد جداگانه رایج بوده است. کفش هایی از نوع چارق و گیوه، برای کارهای روزانه و کفش دوبندی، که جهت مهمانی ها و مسافرت ها، مورد استفاده قرار می گرفته است. امروزه با گذشت زمان لباس‌های محلی دیگر از رونق افتاده‌‌اند و رنگ‌های شاد آن که امید به زندگی را در دل‌ها زنده می‌کرد، به کنج پستوها، صندوق‌ها و بقچه‌ها خزیده و در پشت‌بام‌ها جای گرفته‌اند . این لباس‌ها کاملا پوشیده هستند و با فرهنگ ایرانی اسلامی ما کاملا همخوانی دارند. لباس محلی باید به عنوان یک هویت ملی حفظ شود.  حفظ لباس های محلی موجود و احیای لباس های محلی فراموش شده،  یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری و دست مایه جشنواره های فرهنگی خواهد بود.