مس به عنوان صنعت دست زنجانی ها این روزها از رونق مطلوبی برخوردا است و در ویترین صنایع دستی زنجان می درخشد.

 

بشر بعد از سنگ و گل، برای رفع سایر نیازهایش به فلز روی آورد، در بین فلزات مس زودتر از بقیه فلزات بکار رفت زیرا بصورت خالص در طبیعت یافت می شد و استخراج و بهره برداری از آن ساده بود.

درخشش و جلای مس خالص و رنگ جالب توجه سنگهای معدنی از دیگر علل کاربرد آن در طول اعصار گذشته است.

به نقل از برخی منابع، قدمت استفاده از مس بر اساس مدارک و شواهد باستانشناسی به 9500 ق.م می رسد و تا قبل از هزاره 5 ق.م(کشف ذوب مس) به صورت خالص بکار رفته و از شیوه چکش کاری سرد برای شکل دادن به آن استفاده می شده است.

امروزه با استناد به مدارک غیرقابل انکار که از گوشه کنار ایران یافت شده است،می توان شمال و مرکز ایران را جزء  قدیمی ترین مراکز فلزکاری جهان و نیز فلزکاران ایران از پیشگامان کشف ذوب مس در جهان باستان دانست که فراوانی معادن مس در ایران، مؤید این نکته است.

با توجه به کشف کوره ذوب مس در سگز آباد قزوین واقع در ((تپه قبرستان))، توسط ((دکتر مجدزاده))  و نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان، که احتمالاً اولین کوره ذوب مس است و نیز وجود معادن بزرگ مس در منطقه نظیر معدن مس ((رشید آباد)) می توان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد.

 

 

 

*دوره اسلامی

 

 با ممنوعیت استفاده از طلا و نقره برای ساخت ظروف، روند استفاده از فلزاتی چون مس افزایش یافت. زیرا فلزی چکش خوار، شکل پذیر، با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزئینات مختلفی چون مشبک کاری، قلمزنی، حکاکی، فلزکوبی، ترصیع و کنده کاری و ... ، است. در طول تاریخ درکنار دیگر کاربردهای مس از این فلز برای ضرب سکه نیز استفاده شده است.

اوج هنر فلزکاری دوره اسلامی مربوط به سلجوقیان است که در این دوره زنجان در کنار مراکزی چون خراسان، موصل، همدان قرار داشت.

 

در زمان حاضر خوشبختانه صنعت مس زنجان پس از یک رکود چند ساله دوباره احیاء شده است و مسگری های سنتی در کنار صنعتی شدن به این امر مشغول هستند.

ظروف مسی به عنوان ظرف های بهداشتی و همچنین حافظ آهن غذا و بسیاری از خصوصیات مثبت دیگر، باید مورد تبلیغ و توجه قرار گیرد.

شنیدن واژه ی مس و مسگری در دوران معاصر و اندکی قبل از این دوران، در اذهان عموم تداعی کننده شهر زنجان و بازار مسگران آن بوده است

هنگامیکه بشر بعد از سنگ و گل، برای رفع سایر نیازهای خود به فلز روی آورد، در بین فلزات، "مس" زودتر از دیگر فلزات بکار رفت چراکه این فلز بصورت خالص در طبیعت یافت می شد و استخراج و بهره برداری از آن ساده بود.

درخشش و جلای فلز مس خالص و رنگ جالب توجه سنگهای معدنی این فلز از دیگر علل کاربرد آن در طول اعصار گذشته بوده است

راسته بازار مسگرهای زنجان یکی از راسته های پر سرو صدا است از دور که نزدیک این راسته می شوی صدای چکش های مسگران به شدت حواست را متوجه آن می کند، صداهای منظم و بلندی که بر مس زده می شود تا آنچه استاد کار می خواهد بسازد، درست شود، تولید مس اگر چه چند سالی بود از رونق افتاده بود اما این روزها حال این صنعت در زنجان خوش است و برخی از استادکارانی که دست از کار کشیده بودند با رونق این صنعت بازهم فعالیت می کنند.

صدای آشنای چکش زدن راسته بازار مسگرهای زنجان را متفاوت کرده است و این راسته نقش عمده ای در تحقق اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل که به عنوان شعار سال از سوی مقام معظم رهبری تعیین شده است،دارد.

مسگران زنجانی با شعار "ما می توانیم" توانسته اند امروز مس زنجان را بیشتر از آنچه در گذشته مطرح بود جایگاه داده و موجب گسترش این صنعت در استان زنجان شوند، امروز جوانان زنجانی نیز علاقه مند به کار در این عرصه شده و به همراه استادکاران خود که عمدتا از آشنایان هستند مشغول فعالیت در این صنعت پر سرو صدا اما آتیه دار هستند.

ورود نسل های جوان جامعه به این صنعت می تواند جایگاه واقعی آن را در جهان رونق بخشد، مس زنجان مورد توجه گردشگران بوده و حتی هنرمندان کشور نیز علاقه مندان به خرید مس از زنجان هستند، بسیاری از میهمانان کشوری زنجان از بازار زنجان به ویژه راسته مسگرها بازدید و خرید می کنند.

صنعت مس زنجان به عنوان تولید داخلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و می توان به راحتی از این تولید داخلی برای ظرفیت سازی در راستای اقتصاد مقاومتی استفاده کرد گر چه فاصله زیادی بین تولید تا صادرات و رونق کامل این صنعت در زنجان وجود دارد اما اهمیت دادن به تولید داخلی موجب شده تا حال و هوای راسته مسگرهای زنجان خوب باشد و صدای چکش استادکاران بیشتر از گذشته به گوش برسد.

*افزایش تولیدات مس در زنجان

 

ارتقای جایگاه صنعت مس استان زنجان موجب شده تا مشاور صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان به تولیدات بالای این صنعت در زنجان اذعان کند.

به گفته علیمحمدی در سال 93 بیش از ۸۰ درصد از تولیدات جدید صنعتگران زنجانی به ظروف مسی اختصاص یافت.

وی با بیان اینکه ظروف مسی استادکاران زنجانی در ویترین های صنایع دستی و سوغات جایگاه خود را یافته است، ادامه داد:رونق این صنعت می تواند اقتصاد استان را متحول کند.

مشاور صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به تاریخچه و قدمت صنعت مس در زنجان، گفت: یکی از راسته بازارهای معروف زنجان به صنعت مس اختصاص دارد و در گذشته نه چندان دور، اقتصاد استان با این صنعت رونق چشمگیری داشت.

علیمحمدی با بیان اینکه در نوروز دو سال گذشته نیز استقبال گردشگران از صنعت چاقو و مس خوب بود، ادامه داد: در سال گذشته سهم مس در بازار نوروز برای نخستین بار پس از سال های دور به چاقو نزدیک شد.

وی با اشاره به اینکه ورود ظروف مس به ویترین های ظروف بلوری،لبنیات و حتی طلا فروشی ها دورانی طلایی را برای این صنعت رقم می زند، ادامه داد: در حال حاضر صنایع مس زنجان به استان‌های مجاور و کلان شهرهای اصفهان و تهران نیز صادر می‌شود.

مشاور صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با بیان اینکه صنعت مس می تواند در تحقق شعار سال که اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل است نقش ویژه ای بازی کند، افزود: این صنعت در حال حاضر به عنوان تولید داخلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

علیمحمدی درون سازی و برون گرایی را یکی از مشخصه های اصلی اقتصاد مقاومتی عنوان کرد و گفت: شناسایی بازارهای هدف خارجی و حضور در این بازارها می تواند در حوزه صنایع دستی کارساز بوده و صنعت مس را نیز رونق بیشتری دهد.

وی با اشاره به حضور تحصیلکرده ها در این بخش، گفت: نمونه سازی، به روز رسانی، طراحی و ارائه بسته های صنایع دستی از حمایت های این اداره کل برای تحقق اقتصاد مقاومتی در صنایع دستی استان محسوب می شود.

 

منبع: موج رسا