هنر مسگری یکی از رشتههای اصیل، تاریخی و ماندگار شهر زنجان و ایران به شمار میرود. اشیا و ظروف مسی دستساز از زمانهای دور در موزهها قابل مشاهده هستند استفاده از فلز برای رفع احتیاجات بشری پس از سنگ، گل و چوب مورد توجه انسانهای نخستین قرار گرفت و در این میان «مس» به دلیل سهولت در استخراج و بهرهبرداری، شکلپذیری و چکشخواری بالا مورد استفاده قرار گرفت.
بازار مسگران زنجان رونق همیشگی را داشته و دارد و سالهاست صدای چکشها در بازار زنجان به گوش میرسد. صدای خوش چکشزنها شور وصف ناپذیری را به این بازار و اطراف آن می دهند. زنجان بزرگترین مرکز تولید کننده ظروف مسی ایران، به همت اساتیدی این رشته است.
ناصر اسماعیلی متولد ۱۳۴۶در شهرستان زنجان است. او به واقع استاد حاذقی در رشته مسگری است که آثار بینظیری را تولید کرده است، در ادامه گفتوگویی با این هنرمند را میخوانید.
چند سال است مشغول به کار مسگری هستید؟
۳۵ سال است که در شهرستان زنجان مسگری میکنم. من با مس و چکش و ضربه زدن و شکل دادن به ورقههای مسی بزرگ شدم.
چطور شد به این حرفه روی آوردید؟
وقتی ۱۱ سالم بود پدرم مرا به بازار زنجان نزد استاد ابوالفضل قربانی برد و من شاگرد ایشان شدم و مسگری را آموختم. من عاشق کارم هستم و با ورقه های مس زندگی میکنم.
مردم نسبت به حرفه مسگری در زمان گذشته چه دیدی داشتند؟
شغل مسگری جزو مشاغل خیلی خوب و پردرآمد بهحساب میآمد و کسانی که این شغلها را داشتند وضع مالی خوبی داشتند چون جزو شغلهای لوکس و خوب آن موقع بود. در زمان گذشته مایحتاج اصل زندگی مردم از جنس مس بود، سر سفره مردم ظروف مسی بود، چراغ و پیهسوز و ظروف پختوپز همه از جنس مس بود.
امروز چه چیزهای را تولید میکنید؟
در گذشته بیشتر دیگهای مسی ۶۵ کیلویی که بیشترین مشتری را داشت میساختم. الان هم اگر چنین دیگهایی را بخواهند میسازم. امروز اما تمام ظروف آشپزخانه و هر آنچه که مشتریها بخواهند را میسازم.
آیا آثار شما نشان ملی دارند؟
دو اثرم در سال ۱۳۹۸ نشان ملی دریافت کردند.
چرا شاگرد ندارید؟
قبلاً که در بازار زنجان مغازه داشتم شاگردان زیادی داشتم اما الان در یکی از اتاقهای منزلم کار میکنم؛ اما اگر درخواستی باشد، به جوانها و علاقهمندان این رشته آموزش میدهم.
استقبال مردم از تولیدات شما، امروز چطور است؟
خدا را شکر اکنون وضعیت بسیار خوب شده و به خاطر توصیههایی که پزشکان امروزه دارند مردم قابلمه و دیگهای کوچک پختوپز را بیشتر سفارش میدهند. الان خیلی از ظرفهای مسی را برای تزئین میبرند. در حال حاضر حدود ۷۰۰ کارگاه مسگری در زنجان وجود دارد که بیش از ۲۰۰۰ نفر در این کارگاهها مشغول به کار هستند.
روزی چند ساعت کار میکنید؟
۱۲ ساعت هرروز کار میکنم. از ۸ صبح تا ۸ شب، روزی فقط یک ظرف میسازم اما کامل و بینقص.
کار دیگری هم انجام میدهید؟
نخیر. شغل من فقط مسگری است و از این راه روزی خودم و خانوادهام را کسب میکنم، با اینکه الان درآمد مس بهتر است، ولی مردم در قدیم بیشتر مس استفاده میکردند.
ورقهای مسی را از کجا میخرید؟
از کارخانهای که در جاده زنجان و دندی واقعشده است ورقهای مس را میخرم.
ظروف مسی چند نوع است؟
ظروف مسی چکشخورده و ظروف مسی که الان وجود دارد قالبی است. ظروف چکشخورده گرانتر است. وقتی مس چکشخورده باشد استحکام آن بیشتر است.
خودتان هم از ظروف مسی در منزل استفاده میکنید؟
در خانه ما همه ظرفها، حتی کتری، قوری، کاسه و بشقابها هم مسی هستند که همه آنها را خودم ساختم.
مشتریهایتان بیشتر چه کسانی هستند؟
مشتریهایم بیشتر خانمهای جوان هستند که برای تزئین و جهیزیه خرید میکنند.