استان زنجان یکی از استان‌های بااهمیت در ایران زمین زیبا است که در ناحیه مرکزی شمال غربی کشور واقع شده است.
زنجان با قدمتی سه هزار ساله، آثار و بناهای تاریخی ارزشمندی را در خود جای داده است. جاذبه‌های تاریخی و گردشگری آن در تمام قسمت‌های استان پراکنده شده است و می‌توان آنها را در شمار جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار داد.
این استان با چند هزار سال قدمت و دارا بودن یادگارهایی از تمدن‌های مهم بشری، تفرجگاه‌ها، آثار باستانی و مکان‌های جذاب گردشگری مورد توجه جهانیان به‌ویژه افراد علاقه‌مند به سیاحت و گردشگری قرار داشته و دارد.
زنجان به‌عنوان خاستگاه تاریخ و تمدن بشری، تنوع بی‌نظیری از بناها و اماکن تاریخی را دل خود جای داده است كه هریك از آنها در نوع خود منحصربه‌فرد بوده و دارای ویژگی خاص معماری و ارزش‌های فرهنگی و هنری است. آثاری كه تجلی و تبلور جریانات فرهنگی و فكری و زبانی گویا از شرح حال گذشتگان این مرز و بوم هستند، این آثار فرصتی بی‌نظیر برای توسعه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور محسوب می‌شوند.
موزه‌های استان زنجان هر یک به‌تنهایی بخشی از تاریخ و هنر زنجان را روایت می‌کنند. موزه مردم‌شناسی رختشوی‌خانه، موزه باستان‌شناسی ذوالفقاری، موزه پیر احمد زهر نوش، موزه باستان‌شناسی گنبد سلطانیه و موزه‌های خصوصی در استان زنجان تنها با هدف بازدید برای گردشگران ایجاد نشده است، بلکه مکان مناسبی برای حفاظت و حراست از اسناد، مدارک و اشیای تاریخی و فرهنگی است که نشان پیشینیان و نیاکان ماست که بر اثر مراقبت آنان امروزه در دسترس تمام مردمان جهان قرار گرفته‌اند.
حفاظت از این آثار به سه روش فیزیکی، فنی و حفاظت قانونی انجام می‌شود. مدیریت، کنترل صحیح و نظارت دقیق همیشه می‌تواند از خسارت جبران‌ناپذیر به بافت‌ها جلوگیری کند.
آثار باستانی و میراث‌فرهنگی زنجان قطعاً بخش اعظمی از شناسنامه این استان است که قدمت، تاریخچه و تمدن این بخش از ایران زمین را نشان می‌دهند و انتقال‌دهنده پیام فرهنگ و تمدن میان نسل‌هاست، به این دلیل حفاظت و حراست از آنها امری ضروری است و همه مردم بايد مدعی حفاظت و حراست از بناهای تاريخی باشند.
حفاظت از ميراث‌فرهنگی و بناهای تاريخی كه هويت اين سرزمين است، در كنار استفاده از ابزارهای نظارتی، يگانی و هوشمند، نيازمند احساس مسئولیت تک‌تک شهروندان در قبال امانت‌داری شايسته از آن‌هاست. اگر به بناها و محوطههای تاریخی آسيب برسد، همه بايد به ياری آن بشتابند. افزایش سطح آگاهی مردم و فرهنگ‌سازی، ایمن‌ترین و مؤثرترین راه برای حفاظت از بناها و محوطههای تاریخی است، تا مردمان بومی در نزدیک آثار و محوطههای تاریخی و گردشگران، احترام گذاشتن به آنها را وظیفه اخلاقی‌شان بدانند.
در احیای بناهای تاریخی و تغییر کاربری آنها در استان زنجان رعایت اصول مرمت از جمله برگشت‌پذیری و کاربری آن بسیار اهمیت دارد چراکه اعتبار و اصالت نهفته در بناهای تاریخی و هم پاسخ به نیازهای زندگی امروزی باید در نظر گرفته شوند، اگر تغییر کاربری به‌درستی انجام شود همیشه می‌تواند گوشه‌ای از فرهنگ غنی گذشتگان را نشان دهد، اما نحوه عملکرد احیاء اهمیت بسیاری دارد و سعی بر آن شده که ارزش و ارتباط آن با تاریخ و فرهنگ مردم بومی حفظ شود.
همه ما نیک می‌دانیم که ابنیه و محوطههای تاریخی و باستانی متعلق به مردم است و همه گروه‌های جامعه در این پهنه گسترده، در قبال حفاظت و صیانت از این آثار مسئول هستند. جای تردید نیست که هرگونه هزینه‌ای در راه مرمت و حفاظت این آثار به مصرف برسد نه‌تنها از نظر حفظ حیثیت ملی در خور تحسین است بلکه به بالا بردن درآمد کشور از طریق جلب گردشگر و دیگر امکانات کمک فراوان خواهد کرد.