یکی از افتخارات هر ملت و کشوری، صنایع بومی و دستی آن کشور است. چرا که این صنعت و به عبارتی این هنر صنعت بی بدیل و بی رقیب حاصل ذوق و هنر، سلیقه، ابتکار و خلاقیت هنرمندان و صنعتگران عزیزی است که صبورانه آداب، سنن و رسوم و در یک کلام پیام فرهنگی نسل ها را در محصولات تولیدیشان متجلی و از آن پاسداری میکند.
با افزایش جمعیت، تولید صنایع دستی به مرور فزونی یافت و کم کم به پیشه و حرفه بخشی از مردم بدل شد. رفتهرفته دیگر مصنوعات دستساز تولید شدند و استادکاران، ذوق و هنر خود را در آن آمیختند و آثاری تولید کردند که آمیزهای از هنر و صنعت بود، چنانکه هم جنبه کاربردی در زندگی مردم داشت و هم ارزش هنری وحتی اقتصادی و به مرور زمان مردم به ارزشهای متنوع صنایع دستی پی بردند و از آنها استقبال کردند و به همین دلیل برخی رشتههای صنایع دستی رونق و شهرت دوباره خود را بازیافتند.
یکی از بازارهایی که تحتتاثیر کرونا قرار گرفته و آسیبهای مالی قابلتوجهی را تجربه کرده است بازار صنایعدستی است که شیوع کرونا و ممنوع شدن رفت و آمدهای برونشهری و استانی، بزرگترین ضربه و بالاترین خسارت را به ما وارد کرد. هنرمندان صنایع دستی از زمان شیوع بیماری کرونا تاکنون با مشکلات بیشماری دست و پنجه نرم میکنند. تعداد زیادی از این هنرمندان همهی سرمایهشان را در این کار گذاشتهاند و تنها منبع درآمدشان هنر دستانشان است
صنایع دستی مفهومیترین، کاربردیترین و مردمیترین هنر سرزمین ماست. پیشگیری از کرونا نیازمند کاهش ارتباطات انسانی بودکه در نهایت منجر به کاهش برخی فعالیتهای اقتصادی و رکود شد. با توجه به شرایط فعلی ناشی از شیوع بیماری کووید ۱۹، صنایع دستی دچار رکود شده و فروشگاههای صنایع دستی، هنرمندان و صنعتکاران این حرفه دچار ضرر و زیان زیادی شدهاند.
علاوه بر مشکلات ناشی از کرونا، گرانی مواد اولیه و نبود بازارهای دائمی برای فروش محصولات، فعالان صنایعدستی را با مشکلات بیشتری مواجه کرده است. سود ناچیز، کم بودن دستمزدها، نوسانات اقتصادی، نبود ثبات در بازار و کمبود سرمایه در گردش از دیگر مشکلات هنرمندان صنایعدستی و هنرهای سنتی بهشمار میرود.
وضعیت فعلی حاکم بر این عرصه بسیار بحرانی است، اما صنایع دستی ما آینده بهتری خواهد داشت اگر از هنرمندان آن حمایت و کیفیت محصولاتش حفظ شود. یکی از روشهای موجود در شرایط فعلی استفاده از روشها و فناوریهای نوین در جهت بازاریابی و فروش محصولات صنایع دستی است. امروزه دیگر فروش سنتی صنایع دستی پاسخگو نیست و باید از تجارت الکترونیک و بسترهایی مانند شبکههای اجتماعی برای آن استفاده کرد. در واقع باید به سمت مارکتهای دیجیتال قدم برداشت. با برنامهریزی برای آموزش، مشاوره، تامین مواد اولیه و ابزار کار و همچنین کمک به بازاریابی و دسترسی به بازار و فروش محصولات و خدمات خانگی میتوان به ایجاد و توسعه مشاغل پایدار خانگی ضروری و نوظهور کمک کرد.
تا پیش از تحریم زمینه برای صادرات بسیاری از دستبافتها به خارج از کشور وجود داشت و بازار صنایع دستی نیز از رونق خوبی برخوردار بود، ولی با تحریم به دلیل مشکلات در برگشت ارز ناشی از فروش، تمایل برای صادرات کاهش یافت و و بازار داخلی نیز با کرونا و توقف سفر مختل شد. با توجه به شرایط کرونا و محدودیت در سفرها و پروازها، عملا صادرات متوقف است ولی کرونا در کنار همه معایب، فرصت مغتنمی برای هنرمندان صنایع دستی به شمار میرود چراکه کمک کرد محصولات خود را از طریق سایت و نمایشگاههای مجازی حتی به مشتریان کشورهای خارجی به فروش برسانند.
کرونا انتظارات و اولویتها و سبک زندگی افراد جامعه را تغییر خواهد داد. کسب و کارهایی که با دوراندیشی متناسب با تغییرات سبک زندگی و نگرشهای جامعه عمل کنند موفقتر خواهند شد. انتظار میرود که بعضی از مشتریان برای همیشه نوع خرید خود را از حضوری به آنلاین تغییر و یا افزایش دهند. زمانی که بحران کرونا رفع شود رفتار خرید آنلاین ادامه یافته و تثبیت میگردد. در مجموع میتوان گفت نگرش ها، سبک زندگی و رفتار افراد در پسا کرونا متفاوت از پیش اکرونا خواهد بود. بازاریابی الکترونیکی، افزایش نقش عرضه کالا در بازارهای بینالمللی و تقویت تجارت الکترونیک در این حوزه میتواند فرصتهای موجود در دوران پساکرونا را برای فعالان این عرصه فراهم کند.
در استان زنجان فروش صنایع دستی به علت بیماری کرونا و افزایش سرسامآور قیمت اولیه کاهش یافته است چرا که تولید و فروش به هم وابسته هستند. در ایام کرونا فروش صنایع دستی به صورت مجازی توسط فروشگاههای صنایع دستی در استان انجام شد.
بازاریابی صنایع دستی هر منطقهای علاوه بر اینکه جنبههای زیبایی و فرهنگی دارد، اینترنت فرصت مناسبی برای هنرمندان است تا در زمینه کاری خود اطلاعات خود را بروز کنند و ارتقا دهند و با استفاده از مدیریت شبکههای اجتماعی از ظرفیت این شبکهها برای رونق کسب و کار خود استفاده کنند. اینستاگرام با توجه به ماهیت بصری و تصویری مقوله بسیار مهمی است که هنرمندان برای فروش محصولات کسب و کار خود را تقویت کنند. کار گروهی و پیوستن به شرکتها و استارتآپهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات و اینترنت در بهبود بخشیدن، ارتقای کیفیت و معرفی کردن کسب و کار نقش مهمی ایفا میکند.