گلیم‌بافی و فرش‌بافی، فعال‌ترین و زیباترین صنایع‌دستی استان زنجان، هنری بی‌نظیر و منحصر به فرد است که پیشینه‌ای طولانی دارد. هنر زیبای گلیم‌بافی از سالیان دور، در میان مردم این مرز و بوم رونق داشته و هنردوستان با ذوق فراوان این یادگار را دست به دست چرخانده‌اند. تقدیر بافنده همواره در بافته‌‌هایش رقم می‌‌خورد و چه رازهایی که در تاروپود هر فرش و گلیمش نهفته است اما باید زبان گشایش این رازها را بدانی و بافنده‌‌ها این راز مشترک را می‌‌دانند.
فریده صفری زنی است که می‌تواند با عشق فراوان از تک‌تک فرش و گلیم‌هایش حرف بزند و تو به‌عنوان شنونده دریابی که چقدر زنان این خطه هنرمند هستند و چگونه هنر نیاکانشان را سینه‌به‌سینه حفظ کرده‌اند. در این هنر صنعت تلاش فراوان کرده و محصولات زیادی را روانه بازارهای داخلی و خارجی کرده است. در ادامه گفت‌وگویی با این استاد بزرگوار می‌خوانید.
خودتان را معرفی کنید؟
فریده صفری هستم متولد ۱۳۶۳ که در روستای شیخلر از توابع بخش انگوران شهرستان ماهنشان زندگی می‌کنم. حدود ۱۵ سال است فرش و گلیم می‌بافم و تا کلاس سوم راهنمایی درس‌خوانده‌ام.
این حرفه را از چه کسی آموخته‌اید؟
این حرفه را از مادرم آموختم و با توجه به علاقه زیاد به این حرفه اکنون از طریق اینترنت مدل‌ها و طرح‌های جدید را با سنتی در ذهنم تلفیق می‌کنم و می‌بافم. یادم نمی‌آید از چه زمانی کار را آغاز کردم به نظر از روزی که چشم‌باز کرده‌ام مادرم پای دار قالی بوده است و من هم درست از سن ۲۰ سالگی بافت حرفه‌ای آن را آغاز کردم. تا این سن به‌اندازه کافی از مادرم یاد گرفته بودم که بتوانم در این سن و سال به یک بافنده حرفه‌ای تبدیل شوم.
چگونه به قالی‌بافی و گلیم‌بافی علاقه‌مند شدید؟
از کودکی به هنر علاقه زیادی داشتم و در خیلی از زمینه‌های هنری فعالیت می‌کردم، اما هنگامی‌که با دنیای گلیم و قالیچه آشنا شدم، احساس کردم که گمشده‌ام را پیداکرده‌ام. وقتی مشغول بافت می‌شوم متوجه گذشت زمان نمی‌شوم. من سال‌هاست که کار گلیم‌بافی را انجام می‌دهم و بسیار خوشحالم که بیش از ۵۰۰ گلیم تولیدی خود را در معرض فروش قرار داده‌ام.
آیا از روی نقشه فرش و گلیم را می‌بافید؟
برخی کارها را بله ولی اکثراً ذهنی و بدون نقشه می‌بافم. با گلیم‌بافی هم به تأمین معاش خانواده و رونق زندگی کمک کرده‌ام و هم به کشورم خدمت کرده‌ام. از اینکه می‌توانم از طریق بافت گلیم و فرش اصالت و فرهنگم را به جهان نشان بدهم احساس رضایت می‌کنم.
فاخرترین اثرتان چیست؟
بافت تابلو فرش منقش به تصویر سردار دل‌ها حاج قاسم سلیمانی که پس از اتمام کار به سپاه منطقه تحویل دادم تا بر روی دیوار نصب کند. این کار باعث آرامش روحی و افزایش میزان صبر و حوصله من شده است.
چرا پرچم ایران را بافتید؟
پرچم ایران باعث سرافرازی همگان است باید قدردان نظام جمهوری اسلامی ایران باشیم و پرچم این کشور باید در تمام دنیا سرافراز باشد. علاوه بر این آرم سپاه را هم بافته‌ام و به خود سپاه منطقه هدیه داده‌ام.
آیا همسرتان نیز در زمینه هنر فعال است؟
بله. همسر من به بعد از ساعات کاری‌اش که به خانه‌برمی گردد به من در این کار کمک می‌کند و همیشه یکی از مشوقان من بوده است.
آیا آموزش هم می‌دهید؟
بله من تا به امروز به ۲۰ نفر از زنان روستا آموزش دادم که آن‌ها برایم کار می‌کنند من از آن‌ها گلیم و قالی را می‌خرم و به کشور عراق صادر می‌کنم.
در خصوص گلیم‌بافی و کاربرد آن برای خوانندگان توضیح می‌دهید؟
درگذشته عشایر از گلیم به‌عنوان چادر، زیرانداز و رختخواب‌پیچ استفاده می‌کردند ولی امروزه کاربرد آن افزایش پیداکرده است و در کوسن، پرده‌های سنتی، کیف، کفش و ساخت زیورآلات به‌کاربرده می‌شود.
آیا به علاقه‌مندان توصیه می‌کنید که در این رشته فعالیت کنید؟
بسیاری از خانم‌ها و حتی آقایان هستند که به ما مراجعه می‌کنند انتظار دارند که بلافاصله پس از تأسیس کارگاه درآمدزایی داشته باشند اما این کار نیاز به صبوری دارد من سال‌ها با درآمد بسیار کم در این کار فعالیت کردم اما علاقه زیاد من به این حرفه من را در گلیم‌بافی نگه داشت و در حال حاضر از شغلم راضی هستم.
خواسته شما از معاونت صنایع‌دستی استان چیست؟
باید به وضع اقتصادی افرادی که صنایع‌دستی را احیا می‌کنند، رسیدگی کرد چراکه اگر مسئولین کاری کنند که خریدوفروش رونق بگیرد برای بسیاری از افراد کار ایجاد می‌شود؛ و می‌خواهم به من کمک کنند تا کارگاه آموزشی رایگانی را راه‌اندازی کنم تا به زنان بیشتری آموزش دهم و فرهنگ خرید صنایع‌دستی را در جامعه از طریق رسانه‌ها در مردم ایجاد کنند. حمایت از فعالان هنر گلیم‌بافی و فرش‌بافی را بیشتر در نظر بگیرند زیرا به دلیل بالا بودن هزینه‌ها در تأمین مواد اولیه، این هنر نیاز به حمایت بیشتری همچون اعطای تسهیلات کم‌بهره و مدت‌دار دارد.
سخن پایانی؟
من با کار خود زنده‌ام، به‌طوری‌که تاروپود این فرش‌ها و گلیم‌ها به تاروپود وجودم گره خورده است.